Przejścia emerytalne nauczycieli: przegląd systematyczny literatury

Przejścia emerytalne to złożony i niejednorodny proces determinowany przez wiele czynników. Artykuł prezentuje przegląd systematyczny badań dotyczących przygotowania do emerytury i wygaszania aktywności zawodowej przez nauczycieli. Celem badań była identyfikacja raportów badawczych poświęconych procesowi przejścia i/lub przygotowania do emerytury przez nauczycieli z uwzględnieniem stosowanych przez badaczy ram teoretyczno-metodologicznych. Analiza wyników doprowadziła do podzielenia wykorzystanych przez badaczy ram teoretycznych na dyscypliny naukowe oraz wskazała na zainteresowanie badaczy przygotowaniami do emerytury, psychospołecznymi aspektami starzenia się, dobrostanem emerytalnym oraz jakością życia nauczycieli kończących aktywność zawodową. Niedostatecznie eksplorowane są zagadnienia związane ze strategiami wsparcia w przechodzeniu na emeryturę, czynnikami wspierającymi proces tranzycji emerytalnych oraz czynnikami wypychającymi i opóźniającymi proces przejścia na emeryturę.

Retirement transition is a complex and heterogeneous process, determined by many factors. The article presents a systematic review of research on teachers’ preparation for retirement and career extinction. The purpose of the research was to identify research reports devoted to the process of teachers’ transition and/or preparation for retirement, considering the theoretical and methodological frameworks used by the researchers. The analysis of the results led to a breakdown of the theoretical frameworks used by researchers in scientific disciplines and indicated researchers’ interest in retirement preparation, psychosocial aspects of aging, retirement well-being, and quality of life of end-of-career teachers. Under-explored are issues related to retirement support strategies, factors supporting retirement transitions, and factors pushing and delaying the retirement process.