Programy wspierające proces readaptacji społecznej skazanych w zakładach karnych (Wybrane przykłady)

Th is article has review character. Its analysis concentrates on selected programmes of social rehabilitation of prisoners which are realized in polish prisons. Th ese programmes are formed by penitentiary personnel and usually have original project. Th ey allow to overcome the barriers to social rehabilitation of prisoners. Th e author analyses the programmes and projects which are realized in two penitentiary institutions in Podkarpackie Voivodship – in prison for women functioning in Remand Prision in Nisko and in prison for men in Rzeszów-Załęże. Th e starting point of discussion are in this article the main problems of prisoners that hinder them eff ective social rehabilitation and therefore there are the barriers of proper functioning in society aft er leaving the prison. Such problems include fi rst of all the broken or disturbed relationships with family, insuffi cient education, qualifi cations and professional experience, social skills defi cit, passivity and helplessness in the implementation of daily aff airs, abuse of alcohol and drugs, inability to control negative emotions, inability to cope with stress and frustration, inability to build positive relationships with others and on the other hand reluctance to prisoners and their stigmatization in society.

Niniejszy artykuł ma charakter przeglądowy. Ukazuje wybrane programy z zakresu społecznej readaptacji więźniów realizowane w zakładach karnych. Są to programy autorskie, tworzone przez kadrę penitencjarną w odpowiedzi na problemy skazanych, stanowiące bariery ich efektywnej resocjalizacji. Analizie poddano programy i projekty realizowane w dwóch jednostkach penitencjarnych w województwie podkarpackim: w zakładzie karnym dla kobiet funkcjonującym na terenie aresztu Śledczego w Nisku oraz w zakładzie karnym dla mężczyzn w Rzeszowie-Załężu. Punktem wyjścia rozważań uczyniono wiodące problemy, utrudniające społeczną readaptację więźniów, stanowiąc tym samym bariery ich bezkonfl iktowego włączania się w życie społeczne po opuszczeniu zakładu karnego. Do takich problemów zaliczyć należy przede wszystkim: zerwane lub zaburzone więzi z rodziną, niski poziom wykształcenia, brak kwalifi kacji i doświadczenia zawodowego, defi cyt umiejętności społecznych, bierność i bezradność w realizacji spraw życia codziennego, skłonność do uzależnień (nadużywanie alkoholu i zażywanie środków odurzających), brak umiejętności kontrolowania negatywnych emocji, radzenia sobie ze stresem w sytuacjach trudnych, nieumiejętność budowania pozytywnych relacji w otoczeniu społecznym, a z drugiej strony niechęć społeczeństwa i stygmatyzacja osób karanych w środowisku społecznym.