Wizerunek Rosjanina w Polsce. Socjologiczna analiza zjawiska stereotypu narodowego w paradygmacie socjologii wiedzy

“The images of others” play an important role in international relations, both in political and social area. They may have the form of resentment in strained relations or exist as positive stereotypes in good relations. These images translate into sympathy or antipathy, confidence or its lack towards other nationalities. Generalizations about “others” are not only an important ideological player, but they have a significant impact on consolidation of certain attitudes and opinions in social consciousness. The case of the “Russian image” is created in Poland likewise. Difficult Polish neighborhood with Russia has a long history and goes on many levels at once. The author describes dynamics of changes in the “Russian image” in Poland and Poles’ social attitudes to Russians, basing on the theory of Zbigniew Bokszański and sociological research.

W kontaktach międzynarodowych, zarówno na płaszczyźnie politycznej, jak i w obszarze społecznym, istotną funkcję pełnią „obrazy innych”. W napiętych relacjach przybierają one postać resentymentów, awprzypadku dobrych relacji występują jako pozytywne stereotypy. Obrazy te przekładają się następnie na sympatię bądź antypatię, zaufanie lub jego brak wobec innych narodowości. Uogólnienia na temat „innych” są nie tylko ważnym graczem ideologicznym, ale mają znaczący wpływ także na utrwalanie określonych postaw i opinii w świadomości każdego społeczeństwa. Nie inaczej jest w przypadku kreacji obrazu Rosjanina w Polsce. Trudne sąsiedztwo Polski z Rosją ma długą historię i przejawia się na wielu poziomach naraz. W jednym artykule autor nie mógł oczywiście zaprezentować obrazu Rosjanina kształtującego się na przestrzeni wieków, zaproponował zatem, aby „historyczna” opowieść nawiązywała do badań wizerunku Rosjanina w Polsce od czasu końca drugiej wojny światowej. Opierając się na teorii Z. Bokszańskiego oraz posiłkując się badaniami socjologicznymi, autor próbował naszkicować dynamikę zmian wizerunku Rosjanina w Polsce oraz społecznego nastawienia Polaków do sąsiadów ze Wschodu.