Diagnoza pozytywna w działaniach pedagoga jako przykład „dobrych praktyk” w pracy z młodzieżą – propozycje narzędzi diagnostycznych

The present paper presents a model of diagnosis in pedagogy, as seen from the complementary perspective, i.e. with reference to the assumptions of the salutogenic and pathogenic approaches (positive and negative diagnosis). The current author outlined the theoretical assumptions underlying the suggested model of diagnosis, and described the characteristics of the good lives model (salutogenic approaches), the risk model (pathogenic approaches) as well as the compensatory model. The concept provided a basis for developing a model of diagnosis and diagnostic instruments: Special Abilities Scale (SAS) as well as the Identity and Creative Thinking Questionnaire (ICTQ) devised by Edyta Charzyńska and Ewa Wysocka, the Intrapersonal, Interpersonal and World – and Life-related Attitudes Questionnaire (IIWLQ) devised by Ewa Wysocka. The author of this paper presented the theoretical and methodological basis for creating the aforementioned diagnostic instruments, and described their psychometric properties. It was also suggested that the instruments may prove useful in diagnosis in pedagogy.

W artykule zaprezentowany został model diagnozy pedagogicznej w ujęciu komplementarnym, z odniesieniem do założeń nurtu salutogenetycznego i patogenetycznego (diagnoza pozytywna i negatywna). Przedstawiono założenia teoretyczne proponowanego modelu diagnozy, dokonano charakterystyki modelu dobrego życia (nurt salutogenetyczny) i modelu ryzyka (nurt patogenetyczny) oraz modelu kompensacyjnego. Koncepcja ta była podstawą skonstruowania modelu diagnozy i narzędzi diagnostycznych: Skali Zdolności Specjalnych (SZS) oraz Kwestionariusza Osobowości i Myślenia Twórczego (KOMT), autorstwa Edyty Charzyńskiej i Ewy Wysockiej, a także Kwestionariusza Nastawień Intrapersonalnych, Interpersonalnych, wobec Świata i Życia (KNIIŚŻ), autorstwa Ewy Wysockiej. Przedstawione zostały podstawy teoretyczne i metodologiczne oraz podstawowe właściwości psychometryczne wskazanych narzędzi diagnostycznych. Uzasadniono także możliwość ich stosowania w diagnozie pedagogicznej.