O problemie duchowości w pedagogice resocjalizacyjnej

Artykuł podejmuje próbę ukazania możliwości zwiększenia poziomu efektywności readaptacji społecznej skazanych, jaki może wynikać z połącznia założeń tradycyjnej resocjalizacji i resocjalizacji twórczej z założeniami pedagogiki towarzyszenia. Innymi słowy, chodzi o zwrócenie uwagi na potencjał transcendencji w szeroko pojmowanych procesach resocjalizacji. Tę próbę poszerzenia refleksji resocjalizacyjnej o aspekt transcendentalny rozpoczynają zasygnalizowane badania, które ukazują stosunkowo niski poziom życia duchowego skazanych w porównaniu z grupą kontrolną, czyli osobami niekaranymi (studentami warszawskich uczelni). Uzasadniając potrzebę zmiany tej sytuacji, odwołano się do pedagogiki transcendentalnej po to, by na tej podstawie zaproponować obszar dalszych badań i oddziaływań pozostających dotychczas na marginesie refleksji i praktyki kryminologicznej, penitencjarnej czy penologicznej. Przedstawione analizy oparte na promowanej przez Zbigniewa Marka postawie towarzyszenia pozwalają upatrywać pożądanej zmiany w warstwie teoretycznej pedagogiki resocjalizacyjnej, którą przez pryzmat zasygnalizowanych zależności wyraża triada: towarzyszenie – wspomaganie – transgresja.

The article attempts to show the possibility of increasing the level of efficiency of the social readaptation of convicts, which may result from combining the assumptions of traditional resocialization and creative social rehabilitation with the assumptions of the pedagogy of accompaniment. In other words, it is about drawing attention to the potential of transcendence in the broadly understood processes of resocialization. This attempt to broaden social rehabilitation reflections by means of the transcendental aspect, begins with the planned research, which results in a relatively low level of spiritual life of the convicts in comparison with the control group – unpunished persons (students of various Warsaw universities). Justifying the need to change this situation, reference was made to transcendental pedagogy in order to propose the area of further research and certain impacts that have remained on the margins of reflection and criminological, penitentiary or penological practice. The presented analyses, based on the attitude of accompaniment promoted by Zbigniew Marek, allow us to see the desired change in the theoretical dimension of resocialization pedagogy, which through the prism of these relations is expressed by the following triad: accompaniment – support – transgression.