Nowa funkcja w starych murach – rewitalizacja terenów fortecznych jako szansa na rozwój i promocję na wybranych przykładach

Tereny poforteczne bardzo długo pozostawały na marginesie zainteresowań specjalistów różnych dziedzin. Obecnie podlegają procesom rynkowym – zmienia się ich stan prawny, własnościowy. Może to być dla nich zarówno szansą, jak i sporym zagrożeniem. Obiekty militarne nie są też najczęściej postrzegane przez społeczeństwo jako odznaczające się szczególnymi wartościami estetycznymi, co dodatkowo komplikuje ich sytuację. Od kilku lat zmienia się tendencja do ich niszczenia lub przyzwalania na dewastację. Przełomem była druga połowa lat 90. XX w., kiedy to zaczęto prace nad programami ochrony i zagospodarowaniem najważniejszych twierdz na ziemiach polskich. Zaczęto wytyczać trasy turystyczne po obiektach fortecznych, otwierać hotele i schroniska młodzieżowe, muzea i kawiarnie. Ciągle jednak w Polsce występuje duży dysonans pomiędzy znacznym potencjałem, jaki posiadamy w zakresie turystyki militarnej, a słabo rozwiniętą ofertą turystyczną i nie do końca przemyślaną promocją. Rozwój turystyki obiektów powojskowych dopiero od niedawna zaczyna dotyczyć Polski. Może on przynieść istotne korzyści ekonomiczne, zaś znalezienie właściwej funkcji, odpowiednia akcja promocyjna i informacyjna, mogą doprowadzić do tego, że staną się one atrakcją dla odwiedzających i spowodują wzrost gospodarczy regionu i podniesienie poziomu życia mieszkańców.

For a long time fortifications were on the margin of interests of different types of specialists. Now we could observe the situation in Poland is changing, because of free market (regards as well ownership as legal status). That situation could be simultaneously a chance or a threat. The biggest problem is with XIXth and XXth century military objects, because of their dimension. They should be treated as a whole, but it is hardly possible. Fortifications are considered by the societies rather as a source of building materials than a valuable monuments. But it is going to be better. Taking into consideration number of styles and schools of architecture, fortifications in Poland seem to be of a big potential for tourism and could raise up the living standard. The 90s of the XXth century became a breakthrough, management plans, protection programmes were created. Also tourist routes, culture and recreation parks, hotels, museums, restaurants were opened in previous military buildings. But co-operation between local and central governments and support from local societies is needed.