Zmiany wybranych właściwości gleb jako konsekwencja przemian urbanizacyjnych przestrzeni miejskiej Poznania

Praca prezentuje wpływ zmian gospodarczo-urbanistycznych zachodzących w ostatnich 20 latach na wybrane właściwości gleb zlokalizowanych na terenie Poznania. Celem badań była ocena kierunku zmian parametrów odpowiedzialnych za jakość gleb, takich jak: odczyn, zawartość materii organicznej, ilości węgla i azotu czy pojemność sorpcyjna gleb. Badanie przeprowadzono, opierając się na analizie chemicznej próbek glebowych zgromadzonych w latach 1995 i 2015. Stwierdzono, że przemiany urbanizacyjne, które zaszły w ciągu 20 lat, miały zasadniczy wpływ na zmniejszenie (o 50%) powierzchni gleb użytkowanych rolniczo, przy czym współcześnie znaczny ich procent nie był w ten sposób użytkowany, stając się częścią zaniedbanych obszarów Poznania o małej jakości rolniczej i wizualnej. Warte podkreślenia są korzystne zmiany we właściwościach glebowych wyrażone wzrostem wartości pH oraz korzystnym bilansem materii organicznej. Z uwagi na istotną rolę gleb w otaczającej nas przestrzeni wskazane zjawiska należy postrzegać jako pozytywne zmiany mające znaczenie zarówno w produkcji rolniczej, jak i ochronie środowiska.

The paper presents the influence of economy and city planning transformation which took place during the last 20 years on changes of chosen properties of soils located in the Poznań city area. The aim of the study was to assess the direction of changes in the parameters responsible for the quality of soils e.g. pH, organic matter content, the amount of carbon and nitrogen and sorption capacity. It was completed on the basis of chemical analysis of soil samples gathered in 1995 and 2015. It was found that urbanization transformations, which have been occurring during the last 20 years, had an essentials effect on halving the area of arable soils. Moreover, presently, a significant percentage of the soils is not considered as arable land and becomes a part of neglected areas of Poznań characterized by low agricultural and visual quality. It should be underlined that a number of favourable changes in soil properties e.g. increase in pH value and positive balance of organic matter were observed. The aforementioned phenomenon should be seen as a positive change, which is connected not only with agricultural production but also with environment protection as far as the significance of the soil quality in the closest area is concerned.