Selected problems of shaping the amount of remuneration for work

The normative relationship between the labour law and the civil law is specifically shown in article 300 of the Polish Labour Code, the provisions of which are met by article 353(1) of the Polish Civil Code. The mechanism of exploitation interferes with the freedom of the parties to develop the content of their legal relationship as a contract and it is an expression of the principle of contractual justice. Exploitation limits the principle of freedom of contracts, i.e. a contract concluded for the purpose of exploitation is contrary to the nature (characteristics) of the obligation relationship as well as to the acts and the principles of social interaction. It is difficult to apply the provision of article 388 of the Polish Civil Code based on article 300 of the Polish Labour Code; it does not ensure effective protection against exploitation in employment contracts either. The mechanism of exploitation in the labour law should be reviewed in terms of remuneration of employees. The employee’s right to receive equitable remuneration for work resulting from the basic principle of the labour law provided for in article 13 of the Polish Labour Code does not depart from the equivalence of benefits, but it should take both the economic aspect associated with the equivalence of benefits and the social aspect into account. However, the provisions of article 13 and article 78 of the Polish Labour Code do not provide the sole basis for employee’s claims for the determination of the remuneration for work at the “fair” level, and the employee can only demand that the remuneration be increased to the level of the minimum wage. Therefore, new mechanisms of protection against exploitation in the field of the labour law should be sought.

Związek normatywny prawa pracy z prawem cywilnym uwidacznia się zwłaszcza w art. 300 k.p., którego warunki spełnia przepis art. 3531 k.c. Instytucja wyzysku z kolei ingeruje w swobodę stron w kształtowaniu w drodze umowy treści stosunku prawnego oraz jest ona wyrazem zasady sprawiedliwości kontraktowej. Wyzysk jest elementem ograniczającym zasadę swobody umów, tj. umowa zawarta w celu wyzysku jest sprzeczna z naturą (właściwością) stosunku zobowiązaniowego, a także z ustawą i zasadami współżycia społecznego. Przepis art. 388 k.c. jest trudny do odpowiedniego zastosowania na podstawie art. 300 k.p. i nie chroni również skutecznie przed wyzyskiem w stosunkach pracy. Instytucję wyzysku w prawie pracy należy rozpatrywać przede wszystkim w aspekcie wynagradzania pracowników. Prawo pracownika do godziwego wynagrodzenia za pracę wynikające z podstawowej zasady prawa pracy zawartej w art. 13 k.p. nie zrywa wprawdzie z ekwiwalentnością świadczenia, jednak powinno ono obejmować nie tylko element ekonomiczny wiążący się z ekwiwalentnością świadczenia, ale również socjalny. Przepisy art. 13 oraz art. 78 k.p. nie stanowią jednak samodzielnej podstawy roszczeń pracownika o ustalenie wynagrodzenia za pracę na „godziwym” poziomie, a pracownik może żądać tylko podniesienia wynagrodzenia do poziomu wynagrodzenia minimalnego.