Edukacja włączająca uczniów niepełnosprawnych – aktualne wyzwania

Artykuł porusza problematykę edukacji włączającej uczniów niepełnosprawnych w kontekście wyzwań związanych z realizacją idei inkluzji. Omawiając kategorie specjalnych potrzeb edukacyjnych i rozwojowych uczniów niepełnosprawnych, autorka dokonuje analizy miejsca ucznia niepełnosprawnego w systemie edukacji oraz możliwych form realizacji kształcenia (od segregacji przez integrację do inkluzji). Podjęte w artykule analizy uwarunkowań edukacji inkluzyjnej wskazują na szeroki kontekst wyzwań związanych z jej wdrażaniem. Nowa perspektywa, skoncentrowana na optymalizacji procesu kształcenia wszystkich uczniów, wymaga wprowadzenia istotnych zmian w myśleniu o edukacji i jej celach, ale także modyfikacji treści, koncepcji, struktur i strategii działania. Kluczowym zadaniem edukacji włączającej jest przekształcenie systemu oświatowego w sferze programowej i organizacyjnej tak, aby odpowiedzieć na zróżnicowane potrzeby uczniów i zapewnić im realizację ich indywidualnego potencjału. Efektywne wdrażanie założeń edukacji inkluzyjnej opierać się powinno na kompleksowym przygotowaniu nauczycieli, rozwijaniu ich kwalifikacji i kompetencji odpowiedzialnego działania w jej obszarze. Nauczyciele nie są jednak jedynymi ogniwami w procesie rozwoju szkoły włączającej, lecz stanowią jedynie część szerszego systemu, którego najważniejsze komponenty stanowiące wyzwanie dla realizacji idei stały się przedmiotem podjętych analiz.

The article discusses the issue of inclusive education of students with disabilities in the context of challenges associated with the implementation of the idea of inclusion. Discussing the categories of special educational needs and development of students with disabilities, the author analyses the place of a student with a disability in the education system, and the possible implementation model of education (from segregation, through integration, till inclusion). Analyses of inclusive education conditions indicate the broad context of the challenges associated with their implementation. The new perspective, focused on the optimizing the educational process of all students, requires significant changes in thinking about education and its objectives, but also modifying the content, concepts, structures and strategies. The key task of inclu¬sive education is to transform the educational system in its program and organization in order to respond to the various needs of students and provide them opportunity of realizing their individual potential. Effective implementation of inclusive education should be based on the teachers comprehensive preparation, developing their skills and competences of responsible action in the area. Teachers are not the only ele¬ments in the process of inclusive school development, but they are part of a wider system discussed in the article.