Kulturowe bariery rozwoju innowacyjności polskiej gospodarki

Celem niniejszego opracowania jest identyfikacja przeszkód kulturowych hamujących rozwój innowacyjności polskiej gospodarki oraz wskazanie działań publicznych osłabiających ich negatywny wpływ. W artykule przedstawiono ocenę zdolności do współpracy polskiego społeczeństwa, niezbędnej do tworzenia i upowszechniania innowacji. Ocenę zdolności do kooperacji przeprowadzono na podstawie wyników badań społecznych zawartych w Europejskim sondażu społecznym i Diagnozie społecznej. Wśród barier podstawowe znaczenie mają: niezdolność do współpracy, niski poziom zaufania i negatywne nastawienie społeczne do biznesu. Rozwój przedsiębiorczości można traktować jako warunek wstępny rozwoju innowacyjności. Mimo licznych deklaracji i realizacji pewnych pozytywnych działań przez rząd obecny model rozwoju prowadzi polską gospodarkę i społeczeństwo w przeciwnym kierunku. Model ten polega na ograniczaniu wolnego rynku, zwiększaniu udziału państwa w gospodarce i zdejmowaniu odpowiedzialności z jednostki. Buduje i utrwala się w ten sposób postawy roszczeniowe, a tym samym pozbawia społeczeństwo zdolności do konkurowania w globalnej gospodarce. Państwa jest coraz więcej tam, gdzie jego obecność wydaje się dyskusyjna. Natomiast tam, gdzie nie ma go kto zastąpić, państwo niejako abdykowało (wymiar sprawiedliwości, służba zdrowia).W tych warunkach bardzo pożądane stają się działania publiczne polegające na rozwijaniu umiejętności współpracy, zaufania i kapitału społecznego.

This paper is aimed at identifying the cultural obstacles hindering the development of the innovative Polish economy and recommends public activity reducing their negative influence. The article presents the results of evaluation of capability for cooperation and confidence of Polish society coming from European Social Survey and Diagnoza Społeczna [Social Diagnosis]. The most important cultural barriers are incapability for cooperation, low level of confidence and society’s mind-set. The development of entrepreneurship can be treated as the fundamental condition for the development of innovation. The currently realized model of development is moving the economy and society in Poland in the opposite direction. It is based on restricting the free market, the extension of the government in the economy and taking responsibility from individuals. This phenomenon reduces our chances at an improved standard of living in the future and the ability to compete in the global economy. We can see the increasing participation of the state in sectors where its presence is debatable, however where no one can replace it, it seems that government has abdicated (the health care sector, jurisdiction). Under such circumstances it is increasingly important to develop public activity in direction of cooperation, social capital and confidence.