Częstość występowania i czynniki ryzyka urazów na lekcjach wychowania fizycznego u uczniów szkół podstawowych i gimnazjalnych województwa podkarpackiego

Wstęp: Zajęcia z wychowania fizycznego to całokształt zabiegów mających na celu wszechstronny rozwój fizyczny organizmu człowieka. Jednakże nie ulega wątpliwości, że ćwiczenia na lekcjach wychowania fizycznego wiążą się z ryzykiem kontuzji lub uszkodzeń ciała. Zagrożenie utraty zdrowia w wymiarze szkolnym stało się obecnie bardzo dużym problemem społecznym. W związku z tym należy zwracać szczególną uwagę na bezpieczeństwo młodzieży zarówno w planowaniu zajęć wychowania fizycznego, jak i w doborze metod i form pracy. Cel pracy: Celem pracy jest ocena częstości występowania urazów uczniów szkół podstawowych i gimnazjalnych województwa podkarpackiego na lekcjach wychowania fizycznego oraz ocena zależności występowania urazów sportowych wśród dzieci i młodzieży szkolnej od wybranych czynników. Materiał i metoda: Badaniem objęto grupę 301 uczniów szkół podstawowych i gimnazjalnych na terenie województwa podkarpackiego. W badanej grupie było 151 chłopców i 150 dziewcząt. Wiek badanych mieścił się w przedziale od 9 do 16 lat (średnia wieku 12,58 lat). Do przeprowadzenia badań wykorzystano oryginalną ankietę. Ankieta była standaryzowana, anonimowa, zawierała 29 pytań. Wyniki: W wyniku przeprowadzonych badań wykazano, iż wśród 301 przebadanych uczniów ponad połowa – 158 (52,5%) doznała urazu na lekcjach wychowania fizycznego. Analizując rodzaj doznanego urazu wykazano, że najczęściej dochodziło do stłuczeń (53,16%), które dotyczyły głównie kończyn dolnych (55,06%). Stwierdzono wysoce istotną statystycznie zależność pomiędzy częstotliwością urazów a wiekiem badanych (p<0,001), środowiskiem zamieszkania (p<0,001), a także rodzajem aktywności ruchowej pozalekcyjnej (p<0,05). Wnioski: Urazy na lekcjach wychowania fizycznego są częstym zjawiskiem wśród uczniów województwa podkarpackiego. Występuje istotna zależność pomiędzy wiekiem, środowiskiem zamieszkania, aktywnością ruchową pozalekcyjną, a częstotliwością występowania urazów na zajęciach wychowania fizycznego.

Introduction: The classes of Physical Education include a range of activities aimed at comprehensive physical development of human body. However, there is no doubt that exercises at Physical Education (PE) are associated with the risk of injury or damage to the body. The threat of loss of health in school environment is currently becoming a significant social issue. Therefore, particular attention should be paid to the safety of young people both in course of planning of PE classes and the choice of methods and forms of activity. Aim: The aim of this study was to evaluate the incidence of injuries in primary and secondary schools students during PE classes in the Podkarpackie Province and the assessment of correlation between the incidence of sports injuries among children and adolescents and selected factors. Material and methods: 301 primary and secondary school students from the Podkarpackie Province were included in the study. The study group comprised of 151 boys and 150 girls. Age of the participants ranged from 9 to 16 years of age (mean age 12.58 years). The author’s questionnaire was used to carry out the research. The survey was standardized, anonymous and consisted of 29 questions. Results: The results of the study showed that out of the total of 301 students surveyed, more than a half – 158 (52.5%) suffered occasionally from an injury at PE lessons. The analysis in terms of injury type revealed that contusions were predominant (53.16%), the lower limbs were the most frequently affected (55,06%). There was a highly significant relationship between the frequency of injuries and the age of students (p <0.001), living environment (p <0.001) as well as a kind of after-school physical activity (p <0.05). Conclusions: Injuries at PE classes are common among students in the Podkarpackie Province. There is a significant relationship between the age, living environment, afterschool physical activity and the incidence of injury during physical education classes.