Availability of Pap Tests and Mammography in the Podkarpacie Province Provided Within the Framework of Population-Based Breast and Cervical Cancer Screening

Introduction. Population-based programs of early detection of cervical and breast cancer that have been operating in Poland since 2006 are aimed at reducing morbidity and mortality from cervical and breast cancer. However, a decrease in morbidity recorded for a few years is too low. It results among others from low rates of target population coverage in both screening tests. Aim of the study. Evaluation of the availability of Pap tests and mammography provided within the framework of prevention programs and to show how changes in the availability influenced attendance and cancer detection in the Podkarpacie Province. Materials and methods. For the analysis the SIMP (System of Information Monitoring in Prophylaxis) data were used. Microsoft Excel 2010 and Statistica 10.1 were used to conduct the tests. Results. The number of providers in the Podkarpacie Province participating in preventive programs increased in the analyzed period (2007–2012) the most dynamic growth was observed in 2008. The increase in the number of providers in screening for breast cancer was accompanied with the increase in attendance in the period considered. However, the correlation between the attendance of women for the Pap test and the number of providers indicated a negative trend - the increase of providers was accompanied with the decrease in attendance in screening tests. The analysis showed that the number of detected cases of cervical cancers both for Poland and the Podkarpacie Province remained at a similar level in 2007–2011 with a slight downward trend. There is a similar tendency for breast cancer, however, the increase detected cases is more significant for Poland as compared to the Podkarpacie Province. Conclusions. The incidence of breast cancer increased in Poland, but to a lesser degree in the Podkarpacie Province. However, the number of cases of cervical cancer both in Poland and the Podkarpacie Province showed a downward tendency. The increase in the number of providers in both programs had a positive impact only on the increase in attendance in mammography in the Podkarpacie Province.

Wstęp. Populacyjne programy wczesnego wykrywania raka szyjki macicy i raka piersi funkcjonujące w Polsce od 2006 r., mają na celu obniżenie zachorowalności i umieralności kobiet na raka szyjki macicy i raka piersi. Jednakże notowane od kilku lat spadki zachorowań są zbyt niskie. Powodem tej sytuacji są m.in. niskie wskaźniki objęcia programem populacji docelowej w obydwu skriningach. Cel pracy. Ocena dostępności do badań cytologicznych i mammograficznych w ramach programów profilaktycznych oraz ukazanie jak zmiany dostępności rzutowały na zgłaszalność i wykrywalność nowotworów w województwie podkarpackim. Materiał i metoda. Materiał do badania uzyskano w oparciu o dane z Systemu Informatycznego Monitorowania Profilaktyki (SIMP). Badania przeprowadzono w oparciu o program Microsoft Excel 2010 i Statistica 10.1. Wyniki. W analizowanym okresie wzrastała liczba świadczeniodawców na Podkarpaciu uczestniczących w obydwu programach profilaktycznych, przy czym najbardziej dynamiczny wzrost obserwujemy w roku 2008. Wraz ze wzrostem liczby świadczeniodawców w skryningu raka piersi wzrasta zgłaszalność w badanym okresie. Z kolei korelacja pomiędzy zgłaszalnością kobiet na badania cytologiczne a ilością świadczeniodawców wskazuje na niekorzystny trend- wraz ze wzrostem liczby świadczeniodawców spada zgłaszalność na badania skryningowe. Analiza wskaźników wykrytych raków szyjki macicy zarówno w Polsce jak i w województwie podkarpackim utrzymuje się na podobnym poziomie w latach 2007-2011 z niewielką tendencją spadkową. Podobnie sytuacja przedstawia się dla raka piersi, jednakże wzrost ten jest znacznie większy dla Polski w porównaniu z województwem podkarpackim. Wnioski. Liczba zachorowań na raka piersi wzrasta na terenie Polski a w mniejszym stopniu na Podkarpaciu. Natomiast ilość zachorowań na raka szyjki macicy zarówno w Polsce jak i w województwie podkarpackim ma tendencje spadkowe. Zanotowany wzrost liczby świadczeniodawców w obydwu programach na Podkarpaciu wpłynął pozytywnie tylko na wzrost zgłaszalności na badania mammograficznie.