Toksyczne uszkodzenie wątroby u pacjenta zatrutego paracetamolem i nadużywającego alkohol etylowy – opis przypadku

Paracetamol jest lekiem powszechnie stosowanym w terapii bólu i gorączki, wchodzącym w skład zarówno preparatów jednoskładnikowych, jak i złożonych. Przyjmowany w dawkach terapeutycznych jest lekiem stosunkowo bezpiecznym. Jednak powszechna dostępność tego preparatu oraz niska świadomość społeczna dotycząca ryzyka przedawkowania stwarza możliwość niekontrolowanego przyjmowania tego leku i prowadzi do występowania zatruć powikłanych ciężkim uszkodzeniem wątroby. Paracetamol przekształcany jest w wątrobie w około 4% przez CYP2E1 do toksycznego metabolitu, jakim jest N-acetylo-p-benzochinonoimina (NAPQI). U osób zdrowych metabolit ten jest wychwytywany przez grupy sulfhydrylowe glutationu i wydalany z organizmu. Alkohol etylowy jest również metabolizowany przy udziale CYP2E1, indukuje jego aktywność. Regularne spożywanie alkoholu zwiększa ilość aktywnego enzymu. Kiedy podaż alkoholu zostanie zakończona, poziom CYP2E1 jest znacznie podwyższony. Podanie wówczas paracetamolu powodujewzrost stężenia NAPQI ponad poziom, który może być usunięty przez glutation wątrobowy. NAPQI łączy się wówczas kowalencyjnie z makrocząsteczkami hepatocytów, co prowadzi do martwicy tych komórek [1]. Stosując paracetamol, nie należy spożywać alkoholu ze względu na zwiększone ryzyko wystąpienia toksycznego uszkodzenia wątroby. Dotyczy to przede wszystkim osób regularnie pijących alkohol. Alkoholizm w krajach Europy Środkowej i Wschodniej opiera się na tradycji picia dużych ilości mocnych trunków. Ból głowy spowodowany nadużyciem alkoholu staje się przyczyną przedawkowania środków przeciwbólowych. Coraz częściej jednak zdarzają się przypadki zatruć paracetamolem w celach samobójczych u osób uzależnionych od alkoholu.

Paracetamol is a drug which is commonly used in pain and fever therapy. Its composition includes many single and multiple ingredient medications. When used in therapeutic doses, it is considered to be quite safe. However, its common availability and low public awareness concerning the risk of overdose can be the reason of uncontrolled ingestion and may lead to poisoning resulting in severe liver failure. About 5% of paracetamol is metabolized in the liver by CYP2E1 into a toxic metabolite called N-acetyl-p-benzoquinoneimine (NAPQI). In healthy organisms, this metabolite is caught by sulfhydryl groups of hepatic glutathione and removed from the body. Ethyl alcohol is also metabolized by CYP2E1, ethanol induces its activity. Chronic ingestion of ethanol increases the level of this enzyme. When the ingestion of ethanol is stopped, the level of CYP2E1 is significantly increased. In such cases, the dosage of paracetamol results in increased level of NAPQI that cannot be removed by hepatic glutathione. NAPQI creates a covalent bond withhepatocyte macromolecules which may end in the demise of these cells. During paracetamol treatment, drinking alcohol is not allowed because of the higher risk of hepatotoxicity. It especially concerns people who drink alcohol regularly (chronic alcohol addicts). Alcoholism in Central and Eastern European countries is based on the tradition of drinking large amounts of strong liquors. A headache caused by misuse of alcohol often becomes the reason of painkillers overdose. However, paracetamol poisonings linked to suicide attempts have become commonplace.