Subject: Construct or Acting Being? The Status of the Subject and the Problem of Solipsism in Wittgenstein’s Tractatus

Podmiot – konstrukt czy istota działająca? Status podmiotu oraz problem solipsyzmu w Traktacie Wittgensteina. W Traktacie i Notatnikach 1914-1916 Wittgenstein rozwija pewne tematy związane z naturą podmiotu, transcendentalizmem, solipsyzmem i mistycyzmem. Chociaż Wittgenstein odrzuca naiwne, psychologiczne rozumienie podmiotu, zachowuje ideę podmiotu metafizycznego, tzw. „filozoficzne Ja”. Przedstawione tu rozważania naświetlają dwa sposoby pojmowania podmiotu: (1) podmiot jako granica (świata); (2) podmiot (Ja) jako świat. Autor artykułu podejmuje analizę różnych metod pojmowania podmiotu, zarówno metody logicznej, jak i transcendentalnej. Następnie omawia naturalistyczne, czy też redukcjonistyczne konsekwencje przyjęcia solipsyzmu, wskazane przez Wittgensteina. Ponadto autor odnosi się do pojęcia „podmiotu woli” wprowadzonego w Traktacie. Wreszcie, autor stawia pytanie: czy podmiot metafizyczny jest granicą świata tożsamą z podmiotem woli? Poszukując odpowiedzi, można wskazać na istotne trudności stanowiska Wittgensteina. Stają się one szczególnie widoczne, kiedy badamy stwierdzenia Wittgensteina odnoszące się do mistycyzmu. Kategoria podmiotu wydaje się zyskiwać nowy wymiar, gdy rozważamy ją właśnie w tym kontekście. W konkluzji autor proponuje interpretację zainspirowaną Schopenhauerowską koncepcją podwójnego aspektu podmiotowości, która może okazać się pomocna w przezwyciężeniu wspomnianych trudności.