Маяковский на сценах венгерского театра

Artykuł poświęcony jest próbie syntetycznego ujęcia problemu teatralnych realizacji utworów i biografii Władimira Majakowskiego na Węgrzech. Proces recepcji literatury rosyjskiej, w tym i Majakowskiego był na Węgrzech utrudniony z powodu silnej odmienności kulturowej i językowej kraju. Po raz pierwszy twórczość Majakowskiego trafiła do węgierskiego czytelnika w czasach politycznego napięcia, w okresie „białego terroru”. Mimo okoliczności, grunt okazał się podatny – część społeczeństwa, w tym literatów, pozytywnie odebrała rewolucję 1917 roku, a Majakowski widziany był jako rewolucjonista formy, ale przede wszystkim po 1945 roku, jako trybun ludów. Taki stosunek do Majakowskiego jako naczelnego głosu rewolucji proletariackiej i twórcy ważnego dla formowania się poetyki socjalistycznej jest obecny w teatrze węgierskim aż do lat 70. Potem, gdy nastąpiła rewolucja teatralna, akcent przeniesiony został na nowatorstwo formy. Mimo to trudno mówić o różnorodności repertuarowej – teatr węgierski zdecydowanie zdominowała Łaźnia, z nielicznymi wystawienia mi Pluskwy czy, dopiero współcześnie, wariację na temat twórczości Majakowskiego, która po raz pierwszy wprowadziła na scenę węgierską fragmenty Misterium Buffo.

The article offers a synthetic review of Hungarian theatrical realizations of Mayakovsky’s biography and works. The process of reception of Russian literature, including Mayakovsky, in Hungary was hindered by country’s strong cultural and language distinctness. For the fi rst time Mayakovsky’s works reached Hungarian reader during politically strained times, namely the period of “white terror”. Despite the circumstances, the ground was fertile – part of the society, including writers positively received the Revolution of 1917, while Mayakovsky was seen as the voice of the revolutionary forms and after 1945 as a tribune of the people. This attitude towards Mayakovsky – seen as the main voice of the proletarian revolution and key author in the process of the formation of socialist poetics – is noticeable in the Hungarian theater until the 1970’s. Then, after a theatrical revolution, accent was placed on his innovative forms. Although there was no real diversity in the repertoire – Hungarian theater was dominated by The Bathhouse, with some exceptions for The Bedbug, or, just until recently, a variation of the works of Mayakovsky, which for the first time introduced fragments of Mystery-Bouff e onto the Hungarian stage.