Ocenianie kształtujące jako jeden ze sposobów wspierania dziecka w procesie uczenia się

Celem artykułu jest pokazanie oceny kształtującej jako jednego ze sposobów wspierania pierwszoklasistów w kierowaniu ich procesem uczenia się, którego istotnym elementem jest samoregulacja. Stanowi ona rdzeń, wokół którego nadbudowywane są umiejętności uczniów klas pierwszych. Staje się to możliwe dzięki kierowaniu przez nich swoim działaniem w mowie i praktyce. Szczególną uwagę zwrócono na jeden z elementów oceny kształtującej – informację zwrotną, pojawiającą się w trakcie dialogu, który podejmuje nauczyciel z uczniem. Odwołuję się do modelu Johna Hattiego (2015), opisującego cztery poziomy informacji zwrotnej: zadanie, proces, samoregulację i „ja” oraz główne pytania funkcjonujące na każdym z tych poziomów. Poziomy i pytania, pozwalają zauważyć, że informacja zwrotna nie jest związana z wystawianiem ocen, ale jest informacją bieżącą w działaniu, pomagającą uczniom czynić postępy na podstawie danych zmniejszających lukę, pomiędzy tym gdzie są, a gdzie powinni być. Jest ona o tyle ważna, że jeśli uczeń otrzymuje ją na bieżąco, wtedy najlepiej radzi sobie z wykonywaniem kierowanych do niego zadań i działań. Samoregulacja jest podstawą wychowania w klasie szkolnej, która powinna być przestrzenią jej kształtowania. Takie ujęcie samoregulacji pozwala widzieć pierwszoklasistę jako osobę aktywną – innowacyjną, ciekawą świata. Wymaga to odejścia od wystawiania ocen sumujących, na rzecz wyposażania uczniów w różne strategie samoregulowanego uczenia się.

The aim of this article is to show formative assessment as one of the ways to support first graders in guiding their learning process, an important element of which is self-regulation. It is the core around which the skills of first graders are built up. It becomes possible by directing their actions in speech and practice. Particular attention was paid to one of the elements of the formative assessment: feedback, appearing during the dialogue between the teacher and the student. I refer to John Hattie’s model (2015), describing four levels of feedback: task, process, self-regulation and “me”, and the main questions functioning at each of these levels. Levels and questions allow us to notice that feedback is not related to grading, but is information current in action, helping students to make progress on the basis of data reducing the gap between where they are and where they should be. It is important because if the student receives it on an ongoing basis, then he/she is best able to perform his/her tasks and activities. Self-regulation is the basis of education in the school class, which should be a space for its shaping. This approach of self-regulation allows us to see the first grader as an active, innovative and curious person. This requires a shift from summative grading to equipping students with a variety of self-regulated learning strategies.