Kult archaniołów w późnej starożytności – wybrane zagadnienia

Artykuł przedstawia wybrane świadectwa kultu archaniołów w późnej starożytności. Analiza dotyczy opisów męczeństwa oraz różnych inskrypcji, przede wszystkim z terenów Afryki Północnej, Azji Mniejszej, Egiptu i Nubii. Zostały zaczerpnięte przede wszystkim z bazy danych „Cult of Saints in Late Antiquity”. Pokazane zostały zarówno przykłady ortodoksyjnej, jak i synkretystycznej pobożności przyzywającej wstawiennictwa archaniołów. Podkreślone specjalną rolę Archanioła Michała. Przedstawiono też rozważania na temat dopuszczalności wyobrażeń aniołów w sztuce chrześcijańskiej późnej starożytności.

The article presents selected testimonies of the cult of archangels in Late Antiquity. The accounts of martyrdom and various inscriptions are analysed, primarily from North Africa, Asia Minor, Egypt and Nubia. They have been taken mainly from the “Cult of Saints in Late Antiquity” database. Examples of both orthodox and syncretistic piety invoking the intercession of archangels are shown. The special role of the Archangel Michael has been underlined. Considerations on the admissibility of depicting angels in the Christian art of Late Antiquity are also presented.