„Papież statystyki”, czyli Władysław Bortkiewicz i końskie kopnięcia

Władysław Bortkiewicz, polsko-rosyjsko-niemiecki naukowiec, wspomi-nany jest we współczesnych podręcznikach statystyki w kontekście rozkładu Poissona i liczby zgonów spowodowanych końskimi kopnięciami w pruskiej armii. Wniósł on jednakże znacznie większy wkład w rozwój nauki niż tylko dopasowanie danych empi-rycznych do teoretycznego rozkładu. Jego osiągnięcia, dziś w sporej mierze niedoceniane, rozciągają się od teorii statystyki (m.in. „prawo małych liczb”), przez probabilistyczne prawa rządzące promieniotwórczością, po poprawki do systemu ekonomicznego Marksa. Mało brakowało, a wymieniany byłby zamiast Giniego jako prekursor kwantyfikacji nierówności – publikując prace o podobnej tematyce co Włoch, wdał się z nim w prze-grany spór o pierwszeństwo. Za życia nazywano go „papieżem statystyki”. Z jego szkoły wywodzą się tak znane i zasłużone postaci, jak Emil Gumbel czy Wassily Leontieff. Artykuł stanowi przybliżenie osiągnięć Bortkiewicza i kolei jego życia.