Significance of production diversification in ensuring financial security of farms in Poland

The purpose of the present study is to define, based on a theoretical identification, the significance of production diversification in ensuring financial security of agricultural farms and a presentation of the specifi city of multi-directional farms in Poland. The entities included in the research were the ones conducting agricultural activity of a mixed type: “mixed cropping and mixed crops-livestock” in 2007–2013. The analysis was carried out based on data obtained from the statistical publications of the Central Statistical Office. The size of agriculturally utilized area and its use, economic size, the type and structure of plantation, as well as the species and number of farm animals were all taken into consideration in the analysis. Based on the theoretical considerations presented, it is evident that production diversification plays an important role in the reduction of the agricultural activity risk, and thus it contributes to maintaining stability and thereby preserving the financial security of farms. The results of empirical research prove that the farms that diversify their production are mainly those of small economic size, producing for their own use. Diversification acts as a safety buffer in the case of these farms. It ensures self-sufficiency in terms of consumption and fodder production as well as small income. In the case of farms with bigger UAA it ensures proper functioning and survival on the market.

Celem opracowania jest określenie – na podstawie rozpoznania teoretycznego – znaczenia dywersyfikacji produkcji w aspekcie zapewnienia bezpieczeństwa finansowego gospodarstw rolnych oraz przedstawienie specyfiki wielokierunkowych gospodarstw rolnych w Polsce. Badaniem objęto podmioty prowadzące działalność rolniczą o typie rolniczym mieszane „różne uprawy” oraz „różne uprawy i zwierzęta” w latach 2007–2013. Analizę przeprowadzono na podstawie danych pochodzących z publikacji statystycznych Głównego Urzędu Statystycznego. Na ich podstawie przeprowadzono analizę struktury i dynamiki. W analizie uwzględniono powierzchnię użytków rolnych, wielkość ekonomiczną, powierzchnię gruntów i kierunki jej użytkowania, rodzaj i strukturę zasiewów oraz gatunki i pogłowie utrzymywanych zwierząt gospodarskich. Z przeprowadzonych rozważań teoretycznych wynika, że dywersyfikacja produkcji odgrywa ważną rolę w redukcji ryzyka działalności rolniczej, przyczyniając się do utrzymania stabilności i tym samym zachowania bezpieczeństwa finansowego gospodarstw rolnych. Wyniki badań empirycznych wskazują, że gospodarstwa różnicujące produkcję to w większości gospodarstwa małe obszarowo, o małej wielkości ekonomicznej, produkujące na własne potrzeby. Dla tych gospodarstw dywersyfikacja pełni funkcję bufora bezpieczeństwa, zapewniającego samowystarczalność w zakresie środków spożycia i produkcji pasz oraz niewielkie dochody. W większych obszarowo jednostkach gwarantuje przede wszystkim prawidłowe funkcjonowanie i przetrwanie na rynku.