ZACZYNAJĄC WSZYSTKO OD POCZĄTKU… FRANK STELLA I DREWNIANE SYNAGOGI W MUZEUM HISTORII ŻYDÓW POLSKICH POLIN W WARSZAWIE

The author of the review of the “Frank Stella and Synagogues of Historic Poland” Exhibition at the POLIN Museum of the History of Polish Jews from 19 February until 20 June 2016 (curator Artur Tanikowski, scenography Jan Strumiłło) reflects upon the category of “rescue history” which she believes is adequate to the description of the Polish museum as a model of constructive engagement and a place of critical reflection (B. Kirshenblatt-Gimblett). She also discusses its context: the main narrative exhibition, whose most effective element is a wooden roof of the vanished 17th-century synagogue in Gwoździec, re-erected in 2010–2012 by an international team of students, architects and art historians, led by American artists specialising in wooden crafts. It resulted in an object of a new kind whose value is connected with “intangible heritage”, which in turn was retrieved thanks to a return to traditional techniques of building and materials. The review’s author considers the category of “embodied knowledge” proposed by Prof. Barbara Kirshenblatt-Gimblett as useful in analysing Frank Stella’s creative process in the cycle Polish Village. This was created in 1971–1973, inspired by an English translation published in 1957 of a monograph entitled Bożnice drewniane [Wooden synagogues] by Kazimierz and Maria Piechotka, prepared on the basis of archival materials gathered in the Department of Polish Architecture of the Warsaw University of Technology. The incorporation of pre-war photographs of vanished wooden synagogues reminds us of the Jewish roots of the avant-garde and of multi-ethnic and multi-cultural Central and Eastern Europe as a relational space of communication and translation (M. Csáky).

Autorka recenzji wystawy „Frank Stella i synagogi dawnej Polski” prezentowanej w Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN w Warszawie w dniach 19.02–20.06.2016 r. (kurator – Artur Tanikowski, scenografia – Jan Strumiłło) zastanawia się nad kategorią „historii ratowniczej”, adekwatną jej zdaniem do opisu muzeum POLIN jako modelu konstruktywnego zaangażowania i miejsca krytycznej refleksji (B. Kirshenblatt-Gimblett). Omawia także jej kontekst – narracyjną wystawę główną, której najbardziej efektownym elementem jest drewniany dach nieistniejącej XVII-wiecznej synagogi w Gwoźdźcu, wzniesiony na nowo w latach 2010–2012 przez międzynarodowy zespół studentów, architektów i historyków sztuki, kierowany przez amerykańskich artystów specjalizujących się w rękodziele drewnianym. W efekcie powstał obiekt nowego rodzaju, którego wartość związana jest z „dziedzictwem niematerialnym”, które z kolei zostało odzyskane dzięki powrotowi do tradycyjnych technik budowania i materiałów. Zaproponowana przez prof. Barbarę Kirshenblatt-Gimblett kategoria „wiedzy ucieleśnionej” autorce recenzji wydaje się użyteczna także przy analizowaniu procesu twórczego Franka Stelli nad cyklem Polish Village. Powstał on w latach 1971–1973, z inspiracji angielskim tłumaczeniem wydanej w 1957 r. monografii pt. Bóżnice drewniane autorstwa Kazimierza i Marii Piechotków, przygotowanej na podstawie materiałów archiwalnych zgromadzonych w Zakładzie Architektury Drewnianej na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej. Włączenie do wystawy przedwojennej dokumentacji fotograficznej nieistniejących drewnianych synagog przypomina o żydowskich korzeniach awangardy i o wieloetnicznej i wielokulturowej Europie Środkowo-Wschodniej, jako relacjonalnej przestrzeni komunikacji i translacji (M. Csáky).