Dzielenie się odpowiedzialnością za proces edukacyjny w interpretacji realizatorów edukacji kulturalnej dojrzałych dorosłych

W artykule przedstawione zostały wyniki wtórnej analizy części materiału empirycznego pozyskanego w ramach projektu „Inicjatywy z udziałem osób 50+ a rozwój kapitału społecznego w woj. lubuskim – diagnoza i ewaluacja”. Celem poszukiwań badawczych, opartych na założeniach fenomenologii społecznej Alfreda Schütza, było zrekonstruowanie sposobu, w jaki realizatorzy zajęć z zakresu edukacji kulturalnej podchodzą do kwestii dzielenia się odpowiedzialnością za proces edukacyjny. Autorka przedstawiła cztery typy podejść, reprezentowanych przez edukatorów: stawianie granic, dawanie możliwości, wdrażanie do odpowiedzialności, utrzymywanie podziałów. W zakończeniu odniosła te podejścia do kontekstu teoretycznego: modeli pracy edukacyjnej z ludźmi dorosłymi oraz koncepcji orientacji na uczestnika Hansa Tietgensa, wskazała także, że dla podejścia do kwestii odpowiedzialności za proces edukacyjny znaczenie ma sposób pojmowania edukacji kulturalnej i jej celów. Edukacja kulturalna ujmowana wąsko, oparta w głównej mierze na aktywności artystycznej, której cele zorientowane są na wynik w postaci dzieła, wytworu artystycznego, sprzyja przypisaniu odpowiedzialności edukatorowi. Edukacja kulturalna, której cele odnoszą się przede wszystkim do procesu zmian zachodzących podczas aktywności w jednostkach i relacjach pomiędzy nimi, zdaje się dawać większe możliwości dzieleniu się odpowiedzialnością z uczestnikami edukacji.

The paper presents results of the secondary analysis of a part of data collected within the project Initiative with the participation of the 50+ and the development of social capital in the Lubuskie province – diagnosis and evaluation. The aim of research, based on the social fenomenology of Alfred Schütz, was to reconstruct, the way in which the educators, who realize cultural education with mature adults, treat the question of sharing the responsibility for educational process. Authoress described four approaches to this issue, represented by interviewed educators: putting limits; giving possibilities; deploying to take responsibility; keeping divisions. In the summary, these approaches were related to the theoretical context: models of educational work with adults of Mieczysław Malewski and concept of participant orientation of Hans Tietgens. The authoress also pointed out that for the way in which the educators treat the question of sharing the responsibility for education important is the understanding of cultural education and its aims. Cultural education narrowly understood, based primarily on artistic activity, that aims are oriented towards the effect of work in form of an artistic product, promotes the attribution of responsibility to the educator. Cultural education, that aims relate first of all to the process of changes taking place during the cultural activities in individuals and their relationships, seems to provide greater opportunity for sharing responsibility with participants of education.