Normatywność usytuowana. Ujęcie ekologiczne

This article discusses the extent to which normativity is situated in human biological and cultural ecosystems, with an emphasis on the role of artefacts. The basic question addressed is whether affordances – however defined – may be normative. The text briefly introduces cognitive ecology and ecological psychology, and then moves on to consider and reject the possibility of applying classical affordance theory to normativity. Lastly, it attempts to modify this account by referring to social and cultural affordance. The review and its conclusions are complemented by an original proposal to advance research on the normativity of affordances through an analysis of their structures and by stressing the role of human-artefact interaction.

W artykule rozważa się, na ile normatywność jest usytuowana w ludzkich ekosystemach biologicznych i kulturowych, z naciskiem na rolę artefaktów. Podstawowe pytanie dotyczy tego, czy afordancje – różnie konceptualizowane – mogą mieć charakter normatywny. Tekst krótko wprowadza do ekologii poznawczej oraz psychologii ekologicznej, po czym przedstawia możliwość zastosowania klasycznej teorii afordancji do normatywności wraz z krytyką, a następnie – próbę modyfikacji tego ujęcia przez odwołanie się do afordancji społecznych i kulturowych. Przegląd ten i płynące z niego wnioski uzupełniono oryginalną propozycją wzbogacenia badań nad normatywnością afordancji o analizę ich struktur oraz roli projektowania interakcji człowiek–artefakt.