World models in formalized systems of theodicy

The article illustrates various images of the world described by selected formalized systems of theodicy. The first of the formalizations discussed reconstruct the argument ‘ex motu’ and present reality as a finite chain of the relation of moving. They also indicate the existence of ‘primum movens’ or ‘movens immobile’. The idea of a chain was questioned by Francesca Rivetti-Barbo, who regarded the coherence axiom in the relation of moving as false. Peter Geach suggested, however, that the relation of becoming of the later material world from the previous ones was total. This relation is a chain. Korneliusz Policki advocated the view that the world is a partial order of the relation of moving. Also, he used the Kuratowski-Zorn lemma in proving the existence of ‘primum movens immobile’. Rivetti-Barbo and Ivo Thomas viewed the world as a multiplicative quasi half–lattice. Kurt Gödel assumed that the world is Boolean algebra, in which the generator of the ultrafilter of positive attributes is ‘summum bonum’. Finally, there were formalizations presenting Leibniz’ world which is governed by the principle of the sufficient reason of being.

W artykule prezentuje się różne wizje świata opisywane przez wybrane sformalizowane systemy teodycei. Pierwsze z omawianych formalizacji rekonstruują argument "ex motu" i prezentują rzeczywistość jako łańcuchową relację poruszania. Dowodzi się w tym przypadku "primum movens" lub "movens immobile". Idę łańcucha zakwestionowała Francesca Rivetti-Barbò w związku z fałszywym postulatem o spójności relacji poruszania. Peter Geach zasugerował jednak, że postulat ten da się utrzymać w przypadku relacji stawania się światów materialnych. Korneliusz Policki wyznaczył z kolei wizję świata, którą generuje częściowy porządek relacji poruszania. W swoim dowodzie istnienia "primum movens immobile" wykorzystał lemat Kuratowskiego-Zorna. Rivetti-Barbò i Ivo Thomas zaproponowali wizję świata opartą na quasipółstrukturze multiplikatywnej. Kurt Gödel założył natomiast, że świat jest algebrą Boole’a, w której generatorem ultrafiltru własności pozytywnych jest "summum bonum". Na koniec charakteryzuje się formalizacje prezentujące Leibniza koncepcję świata, w której kluczową rolę pełni zasada dostatecznej racji istnienia.