Znaczenie wyrażenia a sens wypowiedzi. Semantyczne i pragmatyczne składniki komunikacji

The aim of this article is to analyze the semantic and pragmatic determination of linguistic meaning. Current research in pragmatics emphasize the influence of context on the interpretation of the utterance. The theses of “semantic underdetermination” of linguistic meaning is assumed. The article defends the autonomy of semantic properties of expressions in the process of communication. It refers to the M. Devitt proposal to associate semantic properties of the expression with the representational function of language. This allows to distinguish between the meaning of expression in the literal sense and the utterance interpretation in which the context of the utterance is taken into account. The terms what is said and what is meant proposed by Grice an Devitt correspond to this distinction. It has been shown that what the sentence says, the meaning of an expression is defined semantically and is the basic and necessary condition of linguistic communication. Pragmatic properties do not constitute the meaning of expressions (what is said) but sense of utterance (what is meant) which is a combination of sentence, context and interpretation. Although the sense of the utterance is richer and different from the meaning of the expression, the phrase used in a speech retains its conventional content. What is said provides independent premises apart from context to interpretation of what is meant.

W artykule została podjęta analiza semantycznych i pragmatycznych uwarunkowań znaczenia językowego. Współczesne badania z dziedziny pragmatyki wskazują na wpływ, jaki kontekst wypowiedzi wywiera na jej interpretację. Wysuwana jest teza o niedookreśleniu znaczenia przez własności semantyczne. Artykuł broni tezy o autonomii własności semantycznych wyrażeń w procesach komunikacji. Odwołuje się do propozycji M. Devitta, aby własności semantyczne powiązać z funkcją reprezentacji spełnianą przez język. Pozwala to rozróżnić pomiędzy znaczeniem zdania w sensie literalnym i interpretacją uwzględniającą kontekst wypowiedzi, w której zostało ono użyte. Wprowadzone terminy: znaczenie zdania i sens wypowiedzi odpowiadają temu rozróżnieniu. Pokazano, że znaczenie wyrażenia, określone konwencjonalnie nie zmienia się pod wpływem kontekstu i stanowi podstawę i warunek konieczny komunikacji językowej. Zmienia się natomiast sens wypowiedzi, na który kontekst ma istotny wpływ. Własności pragmatyczne nie konstytuują znaczenia wyrażeń lecz jedynie sens wypowiedzi. Chociaż sens wypowiedzi jest bogatszy i różny od znaczenia wyrażenia, to znaczenie wyrażenia zachowuje w wypowiedzi swą konwencjonalną treść. Stanowi ono, obok kontekstu, niezależną przesłankę do interpretacji sensu wypowiedzi.