Analiza relacji władzy w konkurencyjnych perspektywach Noama Chomsky’ego i Michela Foucault

The article aims at presenting two opposite socio-philosophical stances, to which most of research on power within the framework of discourse studies can be attributed. These outlooks are represented by the names of Noam Chomsky and Michel Foucault. The discussion between these intellectuals constitutes the basis for the comparative analysis presented in the article. The competing approaches to the following questions are juxtaposed: what is political power, why power relations need to be analyzed and possibly changed, what is the role of ideas like “struggle”, “freedom” or “justice” in these processes. For many researchers interested in discursive manifestations of power relations, this set of notions delineates the scope of normatively legitimate pragmatic issues inscribed into the research practice. The aim of the paper is to closely examine the assumptions underlying the rival solutions to the above mentioned issues. This is achieved by presenting the contrasting arguments used as a means for the justification of legitimacy and moral rightness of each standpoint.

Celem artykułu jest przedstawienie dwóch przeciwstawnych stanowisk filozoficzno-nau- kowych, do których można przyporządkować dużą część badań nad władzą prowadzonych w ramach analizy dyskursu. Sygnowane są one nazwiskami Noama Chomsky’ego i Michela Foucault. Podstawą ich prezentacji jest dyskusja, w której udział wzięli obaj uczeni. Artykuł przedstawia opozycyjne spojrzenia na to, czym jest władza polityczna, co jest celem jej bada- nia i ewentualnej zmiany oraz jaką rolę odgrywają w tych procesach takie pojęcia jak: walka, wolność czy sprawiedliwość. Dla wielu badaczy dyskursowych przejawów relacji władzy ten zestaw terminów wyznacza sferę umocowanych normatywnie konkretnych problemów wpisanych w praktykę badawczą. Tekst stawia sobie zadanie prześledzenia przesłanek dwóch sposobów teoretyczno-badawczego rozwiązania tych kwestii, poprzez zaprezentowanie czę- ściowo przeciwstawnych argumentów służących nadaniu własnej optyce prawomocności lub moralnej słuszności.