Fakty, wartosci i 'panika moralna'

Artykuł zawiera krytyczną analizę głównych wątków „Powrotu do wartości we współcze- snej teorii socjologicznej”, przeprowadzoną z punktu widzenia wyników dyskusji na temat dychotomizacji faktów i wartości. Autor krytykuje stanowisko prof. Sztompki w sprawie implikacji wartości przez „socjologiczne fakty” oraz rozważa główne warunki opisowego zastosowania pojęć wartościujących. Jak wskazują wnioski z tej dyskusji, dychotomiczne ujęcie faktów i wartości w socjologii (Weber) było próbą odpowiedzi na rozproszenie gramatyki, tj. wieloznaczność reguł wiążacych oceny i faktualne kryteria ich użycia. Dlatego współczesne porzucenie postulatu Wertfreiheit – rozważane na przykładzie pojęcia „paniki moralnej” – prowadzi do przekształcenia socjologii w zbiór wykrzykników.

The article contains a critical analysis of the main threads of 'The Return to Values in Recent Sociological Theory' by Prof. Sztompka, performed from the point of view of the results of dispute over fact/value dichotomy. The author criticizes the thesis about implication of values by 'sociological facts', and ponders the main conditions of descriptive use of evaluative concepts as discussed by analytic philosophers. The main results of the dispute indicate that dichotomic approach to facts and values in sociology (Weber) was an attempt to manage on the decomposition of grammar or ambiguity of rules connecting evaluations and factual criteria of their use. That is why a recent abandoning of Wertfreiheit postulate - exemplified by the concept of 'moral panics' - leads to the transformation of sociology into a collection of avowals.