Od socjologii transformacji do socjologii sfery publicznej. Nowe możliwości syntezy wiedzy o zmianie systemowej

Refleksja socjologiczna towarzyszyła ćwierćwieczu zmian systemowych w Polsce. Socjologia transformacji, mimo związanych z tym podejściem oczekiwań, nie zaowocowała jednak spójną teorią, zdolną agregować i syntetyzować bogaty dorobek badawczy, jaki powstał w jej ramach. W artykule podejmujemy próbę wyjaśnienia uwarunkowań tych niespełnionych oczekiwań oraz wskazania nowych możliwości akumulacji wiedzy dotyczącej kształtowania się nowego potransformacyjnego ładu zbiorowego w ramach nurtu, który proponujemy określić jako socjologię sfery publicznej. Możliwości rozwoju socjologii sfery publicznej upatrujemy przy tym w rosnącej popularności paradygmatu neoinstytucjonalnego w naukach społecznych.

Sociological reflection has accompanied the quarter-century of systemic changes in Poland. However, despite the expectations associated with the sociology of transformation, that approach has not yielded a coherent and consistent theory capable of aggregating and synthesizing the wealth of research gathered under this frame of reference. This article attempts to elucidate the determinant factors behind those unfulfilled expectations. More significantly, it aims to identify the new possibilities for accrual of knowledge about the formation of a new post-transformative collective order via a new framework which we label the sociology of the public sphere. The possibilities for developing such an approach are discerned in the growing popularity of the neo-institutional paradigm in the social sciences.