Cygan czy Rom? Antropologiczna interpretacja sporu o słowa

Autorzy prac poświęconych mniejszości romskiej mają dylemat, jaką nazwą rozważanej grupy się posługiwać? W języku polskim to wybór między słowami „Romowie” i „Cyganie”. Wielu współczesnych liderów tej społeczności z Polski oczekuje posługiwania się wyłącznie nazwą „Romowie”, a określenie „Cyganie” traktuje jako pejoratywne i obraźliwe. Wśród polskich Romów są także zdecydowani przeciwnicy posługiwania się tą nazwą. Ten wewnętrzny etniczny spór splata się z romskimi dążeniami do uznania ich rozproszonej po świecie społeczności za naród i jest wyrazem emancypacji etnicznej oraz przemian, jakie wśród nich zachodzą, jak określa to Lech Mróz „romizacji Cyganów”. Autorzy tekstu starają się tę sytuację interpretować posługując się wynikami badań etnograficznych przeprowadzonych w romskich wspólnotach w Polsce.

The authors who study Roma minorities analyse the dispute over the name of this group. In the Polish language there are two names: “Romowie” (Roma) and “Cyganie” (“Gypsies”). Many contemporary leaders of this community consider only the name “Romowie” appropriate and expect it to be used to refer to the group, arguing the name exists in the Romani language. They consider the notion “Cyganie” pejorative. There are, however, many opponents to the name “Romowie” among Roma, too. The dispute that unfolds within the community interlinks with the efforts Roma make to achieve the recognition of their globally scattered community as a nation. It is also an evidence of ethnic emancipation and transformations that the community experiences and that have been coined ‘Romanisation of “Cyganie”’ by Lech Mróz. The authors set out to interpret this situation using ethnographic material gathered among the Roma communities in Poland.