Nierówność wyborców w wyborach gminnych 2014

W artykule przedstawiono wyniki badania poziomu nierówności wyborców (malapportionmentu) na przykładzie wyborów gminnych 2014 roku w Polsce. O występowaniu malapportionmentu mówimy, jeżeli między okręgami wyborczymi istnieją istotne dysproporcje w liczbie mieszkańców (wyborców) przypadającej na jeden mandat. Jeżeli malapportionment jest wysoki, to część wyborców jest nadmiernie nadreprezentowana, a część nadmiernie niedoreprezentowana, co stoi w sprzeczności z zasadą sprawiedliwej reprezentacji. Znaczenie badań problemu nierówności wyborców (malapportionmentu) wynika z faktu, że zasada politycznej równości (a co za tym idzie, zasada równości wyborców), którą można rozumieć jako równe traktowanie obywateli w procesie politycznym, jest podstawową cechą demokracji. Badanie wykazało, że istnieje stosunkowo wiele okręgów wyborczych (ponad 25%), w których poziom nierówności materialnej wyborców pomiędzy okręgami należy ocenić jako zbyt wysoki i niezgodny między innymi z zaleceniami Komisji Weneckiej dotyczącymi dobrych praktyk w sprawach wyborczych.

This paper shows the results of the study on the malapportionment, using data from Polish local elections in 2014. A discrepancy between the share of legislative seats and the share of population held by electoral districts is referred to as malapportionment. If malapportionment is high, some voters are significantly overrepresented, while the others are underrepresented – malapportionment violates the one person, one vote principle. The significance of the study of malapportionment stems from the fact that the principle of political equality, understood as equal treatment of the citizens in the political process is an essential feature of democracy. Our findings suggest that in the relatively large number of electoral districts (more than 25%), inequality of voters was significant and violated the internationally recognized standards (contained e.g. in the Code of Good Practice in Electoral Matters issued by the Venice Commission) as to the acceptable levels of deviations from the so-called “ideal” population.