Zwrot historyczny w teorii organizacji: splatając ważne wątki w badaniach nad praktykami pamięci organizacyjnej

W artykule zaprezentowany jest nowy nurt na przecięciu badań organizacji, pamięci i historii, który nazywany jest zwrotem historycznym w teorii organizacji. Pierwsza część tekstu odpowiada na pytanie, jakie są źródła owego wzmożonego zainteresowania historią i pamięcią społeczną na gruncie badań organizacji i zarządzania. Zwrot historyczny nie byłby możliwy bez szeregu innych przełomów w humanistyce, jak choćby zwrotu narracyjnego. Na gruncie teorii organizacji zaś wiąże się z rozczarowaniem zarówno koncepcją kultury organizacji, jak i dotychczasowym traktowaniem historii w zarządzaniu. Druga część tekstu stanowi prezentację głównych wątków obecnych w pracach z tej tematyki. Choć rozproszona wspólnota badaczy korzysta z wielu metod i odwołuje się do różnych tradycji teoretycznych, to można wyodrębnić wiązkę podstawowych tematów wiązanych z praktykami pamięci w organizacjach: kształtowanie tożsamości organizacji i jej odgrywanie dla publiczności zewnętrznych i wewnętrznych, rola historii i pamięci w sprawowaniu władzy w organizacjach (zarządzanie pamięcią), mechanizmy radzenia sobie ze zmianami. Zwrot historyczny możemy zatem umieścić w centrum socjologicznego zainteresowania organizacjami.

This article presents the historic turn in organization theory – a new research stream which has emerged at the interface of organization studies, memory studies, and history. The first part of the article aims to show the sources for this increased interest in history and memory in management and organization studies. The historic turn would not be possible without a number of other breakthroughs in the humanities, most notably the narrative turn. In organization studies, the historic turn is a consequence of disappointment with both organizational culture and previous ways of conceptualizing history in management theory. The second part of the article presents key themes in the emergent body of research. Even though the community of scholars associated with the historic turn is dispersed and their methods and theoretical approaches vary, it is possible to find common focal points involving practices of remembering in organizations: organizational identity and its performances for internal and external publicities, history and memory as an instrument of organizational power (management of memory), and mechanisms of coping with social change. The historic turn touches upon issues that are central to sociological inquiries into organizations.