Kto kształtuje polską politykę – o aktywności i nieaktywności wyborczej Polaków

Artykuł przedstawia porównanie trzech grup obywateli, określonych przez nas jako „wygrani” (oddający głos na partie, które w wyniku głosowania tworzą rządy), „przegrani” (oddający głos na partie znajdujące się w opozycji lub niedostające się do parlamentu) oraz „nieobecni” (nieuczestniczący w głosowaniu). Naszym celem jest odpowiedź na pytanie, na ile grupy te są do siebie podobne pod względem preferencji i przekonań ideologicznych, stosunku do konkretnych polityk sektorowych oraz pod względem cech socjodemograficznych. Relacje te zostały przedstawione w ujęciu dynamicznym. Analiza została oparta na danych Polskiego Generalnego Studium Wyborczego (edycje badania z lat 1997, 2001, 2005, 2007, 2011, 2015). Przeprowadzona analiza pozwala twierdzić, że poglądy, wartości, przekonania i preferencje niegłosujących bywają zaskakująco zbieżne z poglądami obywateli, którzy oddali swój głos, a przez to nawiązali więź reprezentacji czy to z partiami zwycięskimi, czy też z partiami opozycyjnymi. Oznacza to z kolei, że nieobecni nie stanowią grupy przebywającej niejako na peryferiach polskiej polityki. Ponadto nie zaobserwowano żadnej tendencji świadczącej o wzrastającej marginalizacji niegłosujących obywateli.

This article presents a comparison of three groups of citizens, which we have defined as ‘winners’ (those who voted for the parties forming the government), ‘losers’ (those who voted for the parties becoming the opposition) and ‘the absent’ (citizens who abstained from voting). Our goal is to answer the question of how these groups are similar in regard to ideological beliefs, preferences for specific sectoral policies, and socio-demographic characteristics. The results of our study are presented dynamically. The analyses are based on Polish General Election Study data (study editions of the years 1997, 2001, 2005, 2007, 2011, 2015). According to our findings, the views, values, beliefs, and preferences of non-voters are sometimes surprisingly consistent with the views of the citizens who did vote. This means that non-voters have been represented in Parliament by either the governing parties or the opposition parties. Hence, we argue that non-voters do not hold a position on the periphery of Polish politics. We also do not observe any trends demonstrating the increasing marginalisation of non-voting citizens in the Polish parliament.