Linia, czyli Co Łączy Nurty Awangardy Polskiej

Plenery w Osiekach były organizowane w latach 1963-1981. Na ich podstawie można prześledzić, w formie niejako laboratoryjnej, zmienne trajektorie wpływów sztuki światowej na sztukę Polską. Zarówno ich artystyczny charakter jak i dynamikę zmian. Badanie sztuki zrealizowanej w Osiekach pozwala wskazać wiodące procesy zachodzące w sztuce polskiej. Lata sześćdziesiąte poddane wpływom sztuki postawangardowej i lata siedemdziesiąte, poddane dominacji sztuki konceptualnej, oraz zmierzch tych tendencji. Linia - jako wiodące hasło pleneru w przełomowym roku 1980, stanowi użyteczny punkt odniesienia. Szeroką interpretację linii wywodzę z książki Wasyla Kandinskiego Punkt i linia a płaszczyzna. Innym, lokalnym punktem odniesienia są rysunki linearne Wacława Szpakowskiego, odkrywane w tym czasie przez Janusza Zagrodzkiego. W historii sztuki polskiej konceptualizm ma źródła zarówno w abstrakcji geometrycznej, jak i w sztuce mediów foto-filmowych. Sztuka o proweniencji geometrycznej zawsze była obecna w Osiekach. Ale dopiero w 1980 i 1981 roku sztuka konceptualna i sztuka nowych mediów zajęły dominującą pozycję podczas plenerów. Plenery ’80 i ‘81 stanowiły rodzaj podsumowania debat artystycznych lat siedemdziesiątych nad sztuką konceptualną (a zarazem stały się podsumowaniem cyklu plenerów osieckich). Ich znaczenie polegało także na tym, że odbywały się w kontekście ostrego konfliktu miedzy władzą a społeczeństwem, strajków w Stoczni Gdańskiej i wpływów ruchu Solidarność. Artykuł jest próbą rekonstrukcji znaczenia artystycznego i politycznego dwóch ostatnich plenerów osieckich. W części podsumowania proponuję zastosowanie metodologii performatyki do analizy tego zjawiska. Rozpatrywanie plenerów osieckich w związku z trzema rodzajami performansów: organizacyjnym, kulturowym i technicznym pozwala dokonać ich reaktualizacji we współczesnej refleksji kulturowej.