Dialektyka Gestu. Dar Galerii Sztuki Nowoczesnej Krzywe Koło dla Muzeum w Koszalinie w Zbiorach Muzeum Pomorza Środkowego w Słupsku

Tekst jest prezentacją i próbą kontekstualnej analizy obrazów oraz prac na papierze, podarowanych przez Galerię Krzywe Koło w Warszawie dla przyszłej kolekcji sztuki nowoczesnej w Koszalinie. W marcu 1963 roku kierownik galerii Marian Bogusz przekazał do Muzeum w Koszalinie 12 abstrakcyjnych obrazów w geście rewanżu za nawiązaną współpracę i współorganizację plenerów w pobliskich nadmorskich Osiekach. Plenery – łącznie odbyło się ich 19 – stały się okazją do spotkań awangardowych artystów, naukowców i krytyków z całej Polski i zza granicy. Powstawały tu pierwsze happeningi (Panoramiczny happening morski Tadeusza Kantora), akcje artystyczne, dzieła sztuki konceptualnej, odbywały się wykłady, konfrontacje i dyskusje. W grudniu 1963 r., po I. Plenerze w Osiekach M. Bogusz przekazał Muzeum w Koszalinie kolejny dar, 29 prac na papierze, także twórców związanych z Krzywym Kołem. Na skutek różnych reorganizacji i zbiegów okoliczności oba zbiory znalazły się w Muzeum Pomorza Środkowego w Słupsku i stały się częścią Działu Sztuki Współczesnej. Na początku autorka rozważa znaczenia gestu: pozaartystyczne (np. kurtuazji), a przede wszystkim w sztuce („gest Duchampa”, malarstwo gestu - action painting, do którego można zaliczyć część omawianych prac). Następnie analizuje obrazy m.in. Mariana Bogusza, Zbigniewa Dłubaka, Stefana Gierowskiego, Hilarego Krzysztofiaka, Henryka Stażewskiego, Kajetana Sosnowskiego ( i trzech znanych czeskich artystów) na tle polskiej sztuki powojennej, którą reprezentują także wspominane prace na papierze. Są wśród nich np. rysunki M. Bogusza, Alego Bunscha, Jerzego Kujawskiego czy Andrzeja Wróblewskiego. Dalej autorka omawia znaczenie obu darów w kontekście zbiorów sztuki współczesnej słupskiego muzeum, w tym największej kolekcji dzieł Stanisława Ignacego Witkiewicza oraz wystaw, na których dary Krzywego Koła były prezentowane. W zakończeniu wyraża nadzieję, że po adaptacji przekazanych MPŚ zabytkowych spichlerzy najcenniejsze dzieła sztuki współczesnej znajdą godne miejsce na stałych ekspozycjach.