Interpolacje w epiklezach bizantyjskich anafor św. Jana Chryzostoma i św. Bazylego Wielkiego

Celem opracowania jest ukazanie interpolacji w epiklezach modlitw anafory Liturgii św. Jana Chryzostoma i św. Bazylego Wielkiego. Analizie zostaną poddane zmiany wprowadzone w drugim tysiącleciu, w szczególności pojawienie się troparionów nabożeństwa trzeciej godziny oraz interpolacja słów: „Przemieniając Duchem Twoim Świętym”. Tekst wskaże genezę pojawienia się dodatkowych słów oraz ukaże ich wpływ na strukturę modlitwy anafory. W efekcie przedstawione zostaną propozycje rozwiązania problemów wynikających z historycznych zmian w strukturze epiklezy i w całej modlitwie anafory.

The aim of this paper is to show the interpolation in the Epiclesis of Anaphora prayers in the Liturgies of St. John Chrysostom and St. Basil the Great. The analysis will cover the changes made in the second millennium, in particular the emergence of the troparion of the third hour service, and interpolation of the words “changing it by your Holy Spirit”. The text shows the genesis of adding additional words and explains what their effect was on the structure of the Anaphora prayers. As a result, proposals to solve the problems arising from historical changes in the structure of the Epiclesis and in the whole prayer of the Anaphora will be presented.