Ocena zmienności i współzależności cech rodów pszenicy ozimej twardej

Doświadczenie z 17 rodami pszenicy ozimej twardej i 3 odmianami pszenicy ozimej zwyczajnej założono metodą losowanych bloków w dwóch powtórzeniach, czterech miejscowościach w 2005 roku. Wykonano następujące oznaczenia i pomiary: zawartość białka w ziarnie, szklistość ziarna, zawartość popiołu w ziarnie, liczba opadania, zawartość β-karotenu w ziarnie oraz plon ziarna z poletka. Stwierdzono istotne zróżnicowanie badanych form pod względem wszystkich cech. Badane rody pszenicy twardej przewyższały odmiany wzorcowe pod względem zawartości białka, β-karotenu, popiołu w ziarnie oraz szklistości ziarna. Rody durum plonowały istotniej niżej, a pod względem liczby opadania dorównywały odmianom pszenicy zwyczajnej. Stwierdzono ujemne istotne współczynniki korelacji miedzy plonem a pozostałymi cechami. Zwiększenie plonowania rodów prawdopodobnie spowoduje obniżenie jakości ziarna co nie jest dobrą prognozą dla realizowania programów hodowlanych. Wykonana analiza ścieżek potwierdza bezpośredni istotny, ujemny związek miedzy plonem a cechami jakościowymi ziarna z wyjątkiem zawartości białka w ziarnie.

The experiments with 17 breeding lines of durum wheat and three cultivars of winter wheat were carried out using randomised complete block design in four locations in 2005. Six traits were investigated: grain vitreosity, total protein content, ash of flour, falling number, β-carotene content and grain yield. The analysis of variance revealed differences between all the experimental objects for all the traits. The breeding lines, compared to the cultivars, achieved higher values of grain vitreosity, total protein, ash of flour and β-carotene content, but there was no difference in falling number. The t cultivars produced higher yield than breeding lines. A correlation analysis showed significant negative dependencies between grain yield and all quality traits. It can be assumed that increase in yielding may result in decreasing grain quality. Path analysis confirmed the negative, direct and significant relations between grain yield and all the quality traits except total protein content.