The paper discusses the following: the preliminary notes, the analysis of preferences as a universal concept of aggregate assessment, the ranking method, the score method, the quotient standardisation method. The preliminary notes give an interpretation of aggregate assessment. It consists in general assessment of the value of an object by combining individual assessment criteria into one entirety. Aggregate assessment has broad applications, in reference to both projects and processes, phenomena, and all types of objects. It is used in diagnostic research and in making decisions (related to, e.g., the selection of the optimum project variant). Then, the analysis of preferences as a universal concept of aggregate assessment is provided. Analysis of preferences in common understanding is a research approach which consists in qualifying objects according to a specific scale, which is expressed in hierarchy of importance of the objects. This part of the text presents also the research process cycle. Its main components are: the object, a set of objects or a system, the values characteristic for the object, assessment criteria, aspects of preferences, the procedure of calculation of the weighted value of the object. Then the ranking method is discussed which is used for qualification of projects (project variants) in the scale of natural numbers. The research workflow in the ranking method is as follows: 1) defining the ranking range, 2) collecting the data for ranking, 3) preferential organising (calculating total ranks, calculating averaged ranks, determining the position of the project in the ranking). Then the score method is discussed along with its special form of the score aggregation. Qualification is done here, unlike in ranking, in the scale of real or integral numbers. The research proceedings in the score aggregation method follows the following steps: determining the universal formula for the weighted value, score standardisation for selection criteria, aggregate assessment (calculation of the IPPi index), categorisation of the IPPi index. The basic text is concluded with the quotient standardisation method discussed. This method is the aggregate approach of the index-based assessment of projects. The essence of quotient standardisation is in unifying values of individual selection criteria by referring them to predefined master values. The central step in this method is calculation of the indexes Zi and Zi*. They constitute the simple or weighted arithmetic mean of the aggregate assessment of the project. The project with the highest index is the optimum solution.
W artykule wyróżniono następujące punkty: uwagi wstępne, analiza preferencji jako uniwersalna koncepcja oceny agregatowej, metoda rangowania, metoda punktacji, metoda normalizacji ilorazowej. W uwagach wstępnych podana została interpretacja oceny agregatowej: polega ona na syntetycznym oszacowaniu wartości jakiegoś obiektu, poprzez połączenie w jedną całość pojedynczych kryteriów oceny. Ocena agregatowa ma szerokie zastosowanie, zarówno w odniesieniu do projektów, jak i do procesów, zjawisk, wszelkiego rodzaju rzeczy. Wykorzystuje się ją w badaniach diagnostycznych i w podejmowaniu decyzji (np. w związku z wyborem optymalnego wariantu projektowego). Kolejny punkt artykułu to analiza preferencji jako uniwersalna koncepcja oceny agregatowej. Ogólnie pojmowana analiza preferencji jest podejściem badawczym polegającym na kwalifikowaniu obiektów w określonej skali, czego wyrazem jest hierarchia ważności obiektów. W tym fragmencie tekstu przedstawiono również cykl procesu badawczego. Jego główne składowe to: obiekt, zbiór obiektów lub system, wielkości charakterystyczne obiektu, kryteria oceny, aspekty preferencyjne, procedura obliczania wartości ważonej obiektu. W następnym punkcie tekstu omówiono metodę rangowania. Służy ona kwalifikacji projektów (wariantów projektowych) na skali wartości liczb naturalnych. Tok postępowania badawczego w metodzie rangowania przebiega następująco: 1) określenie zakresu rangowania, 2) zestawienie danych do rangowania, 3) porządkowanie preferencyjne (obliczenie rang sumarycznych, obliczenie rang uśrednionych, ustalenie pozycji projektu w rankingu). Dalszy punkt został poświęcony metodzie punktacji i jej szczególnej formie, mianowicie agregacji punktowej. Tu kwalifikację przeprowadza się – w odróżnieniu od rangowania – na skali wartości liczb rzeczywistych lub całkowitych. Postępowanie badawcze w metodzie agregacji punktowej wyrażają następujące kroki: ustalenie uniwersalnej formuły wartości ważonej, normalizacja punktowa kryteriów wyboru, przeprowadzenie oceny agregatowej (obliczenie indeksu IPPi), kategoryzacji indeksu IPPi. Tekst zasadniczy zamyka punkt dotyczący metody normalizacji ilorazowej. Metoda ta jest agregatowym ujęciem oceny wskaźnikowej projektów. Istota normalizacji ilorazowej sprowadza się do ujednolicenia wartości poszczególnych kryteriów wyboru poprzez odniesienie ich do ustalonych wartości wzorcowych. Centralnym krokiem tej metody jest obliczenie wskaźników Zi i Zi*. Stanowią one średnią arytmetyczną prostą lub ważoną oceny agregatowej projektu. Projekt o najwyższym wskaźniku jest rozwiązaniem optymalnym.
