Efekty zdolności kombinacyjnej w potomstwie wybranych odmian truskawki (Fragaria ×ananassa Duch.)

Przedmiotem badań było pięć form rodzicielskich truskawki oraz mieszańce pokolenia F₁, uzyskane w wyniku krzyżowania diallelicznego. Analizę wyników przeprowadzono według trzeciej metody Griffinga, uwzględniającej krzyżowania odwrotne. Otrzymane w ten sposób potomstwa (20 kombinacji) oraz formy rodzicielskie wysadzono w układzie bloków losowych (4 powtórzenia, 30 roślin w każdym powtórzeniu). Celem pracy była ocena efektów ogólnej (GCA) i specyficznej zdolności kombinacyjnej (SCA) oraz efektów krzyżowań odwrotnych (RE) dla pięciu odmian truskawki. W latach 2005–2006 badano następujące cechy roślin: średni plon owoców z rośliny, średnia liczba owoców z rośliny, średnia masa pojedynczego owocu oraz wigor roślin (wyrażony jako średnia liczba liści na roślinie). Analizę statystyczną przeprowadzono na podstawie średnich wyników uzyskanych z pierwszego i drugiego roku owocowania. Oceniane formy rodzicielskie wykazywały zarówno dodatnie, jak i ujemne efekty ogólnej wartości kombinacyjnej. U odmiany Teresa wystąpiły najwyższe dodatnie efekty GCA dla plonu owoców z rośliny, natomiast w przypadku średniej liczby owoców, wartość GCA była ujemna. Odmiany Chandler, Kent i Senga Sengana wykazywały ujemne wartości GCA w stosunku do średniej liczby liści na roślinie. Stwierdzono również ujemne oddziaływanie odmiany Senga Sengana (potwierdzone efektami GCA) na wszystkie analizowane cechy mieszańców. Dodatnie efekty SCA dla wszystkich badanych cech wystąpiły w przypadku kombinacji Kent × Teresa i 1387 × Senga Sengana. Analizując wyniki krzyżowań odwrotnych, w przypadku plonu owoców z rośliny, stwierdzono, że odmiana Senga Sengana da lepsze efekty, jeżeli użyjemy jej jako matki, zaś odmiany Kent i Teresa zastosowane jako formy ojcowskie.

In this study five strawberry parental forms and F₁ hybrids obtained from diallel crossing performed according to Griffings method III (with the effects of reciprocal crosses without inbred) were evaluated. The progeny (20 hybrids) and parental forms were planted in the field in a completely randomized block design (4 replicates, 30 plants in each plot). The aim of the study was to assess the general (GCA) and specific (SCA) combining abilities and the effects of reciprocal crosses (RE) in five strawberry cultivars. In 2005–2006 the following features of plants were analyzed: mean yield per plant, mean number of fruits per plant, mean weight of single fruit and vigour of plants (as a mean number of leaves). The statistical analysis was assessed on the basis of mean results obtained in the first and second year of fructification. The parental forms showed positive or negative results as regards the general combining ability. The highest positive GCA effect of yield per plant was recorded in cv. Teresa. In this cultivar, however, the GCA value for the average number of fruits per plant was negative. Cultivars Chandler, Kent and Senga Sengana showed negative GCA effects for average number of leaves per plant. Disadvantageous effects of cv. Senga Sengana upon all the analyzed traits in the hybrids were recorded. Positive SCA effects for all the traits were found in the progeny Kent × Teresa and 1387 × Senga Sengana. The results of reciprocal crosses upon the yield of fruit per plant indicated that cv. Senga Sengana can give better effects when it is used as a maternal component. In contrast, the cvs. Kent and Teresa provide better effects as parental forms.