Regionalne osobliwości postrzegania i podtrzymywania tradycji postszlacheckich przez studentów polskich

Artykuł podejmuje próbę wstępnej analizy natężenia i regionalnego zróżnicowania funkcjonowania tradycji szlacheckich oraz społecznego ich odbioru. Został oparty o badania ankietowe przeprowadzone na reprezentatywnych grupach studentów aglomeracji krakowskiej, poznańskiej i warszawskiej. Badania miały odpowiedzieć na pytanie, jaka jest liczebność środowisk uważających się za bezpośrednich spadkobierców elit ziemiańskich i arystokratycznych w głównych miastach Polski, a także, jaki jest odbiór społeczny tych środowisk. Jak udało się ustalić, ich obecność wydaje się być największa w stolicy, co może być interpretowane jako wynik paradoksalny, jeśli weźmie się pod uwagę obraz Warszawy jako najbardziej otwartego miasta w Polsce, dającego szczególne szanse na awans społeczny. Artykuł proponuje dwie interpretacje tego zjawiska, wiążąc je z rolą kapitału kulturowego w dawnym zaborze rosyjskim i integracją środowisk postziemiańskich i arystokratycznych z elitą inteligencką.

The paper attempts to analyze the intensity and regional differentiation of uses of the noble heritage and its social reception. It is based on a survey conducted on representative groups of students in the Kraków, Poznań, and Warsaw urban areas. The key question of the study was the scale and reception of the milieu of the direct heirs of the landowning and aristocratic elites in the three main Polish cities. The results point to the largest presence of that group in Warsaw, which may be seen as a paradoxical finding given the image of Warsaw as the most socially open city, with the highest rate of social advance based on meritocratic principles. The paper proposes two interpretations of that phenomenon, in particular one based on the crucial role of the cultural capital in the former Russian zone of the 19th-century Poland. It is also related to the fact that the results point to successful integration of the old feudal elites in the modern intelligentsia elite.