Procesy depopulacji na obszarach wiejskich województwa dolnośląskiego w latach 1995–2015

Za główny cel pracy przyjęto analizę procesów depopulacji na obszarach wiejskich Dolnego Śląska w latach 1995–2015. Intencją autorów było określenie skali, trwałości i zasięgu przestrzennego depopulacji na obszarach wiejskich regionu, a także czynników zmian ludnościowych, które przyczyniły się do ubytku liczby ludności. Umożliwiło to identyfikację wiejskich obszarów depopulacyjnych i ich typologię, zgodnie ze specyfiką współczesnych zmian demograficznych. W odniesieniu do skali wyludnienia wyodrębniono cztery typy obszarów wiejskich (obszary rozwijające się, stagnujące, wyludniające się i intensywnie wyludniające się), a w nawiązaniu do trwałości procesów depopulacji pięć typów (obszary stale rozwijające się, epizodycznie wyludniające się, czasowo wyludniające się, przeważająco wyludniające się i stale wyludniające się). Przeprowadzona analiza wykazała, że zjawisko depopulacji dotyczyło w szczególności obszarów wiejskich w Sudetach, na Przedgórzu Sudeckim oraz obszarów peryferyjnych w odniesieniu do głównych ośrodków miejskich. Procesy depopulacji na Dolnym Śląsku nie powinny być zatem utożsamiane tylko i wyłącznie z wsiami położonymi w Sudetach. Co więcej, w przypadku wiejskich obszarów depopulacyjnych na Dolnym Śląsku spadek liczby ludności dodatkowo potęgują negatywne trendy demograficzne (niski przyrost naturalny, wzrost udziału ludności w wieku poprodukcyjnym).

The main purpose of this paper is to analyze depopulation processes of rural areas in Lower Silesia in the years 1995–2015. The authors intend to determine the scale, durability and spatial distribution of depopulation in rural areas, as well as to analyze the factors of population changes which contribute to population loss. It helps them to identify depopulating rural areas and to draw up their typology according to the specificity of contemporary demographic changes. With reference to the scale of depopulation, four types of rural areas are distinguished (developing, stagnating, depopulating, intensively depopulating), and according to the durability of depopulation five types are identified (constantly developing, episodically depopulating, temporarily depopulating, prevalently depopulating, constantly depopulating). The analysis shows that depopulation is a problem in the rural areas of the Sudety Mts., Sudety Foreland, and in peripheral areas, in main urban centres. What is more, the processes of depopulation in Lower Silesia should not be associated exclusively with villages located in the Sudetes. In depopulating rural areas of Lower Silesia, the population decline is compounded by negative demographic trends (low birth rate, increase in post-working age population).