Genderowe wizerunki opiekunów i opiekunek na łamach tygodników „Polityka” i „Do Rzeczy”. Analiza porównawcza

Due to globalization processes, there are social changes taking place in Polish society that influence the gender roles of caregivers. One of many ways to undertake a sociological exploration of care phenomena is the research of magazine and newspaper articles that play an important role in creating social and cultural patterns in contemporary social reality. The main purpose of this article is a comparative analysis of gender representations of male and female caregivers presented in the weekly magazines “Polityka” and “Do Rzeczy” during the years 2013 to 2018. The term ‘representation’ is defined as “a way of socially constructing the world to imply meaning”. The research tools used were quantitative and qualitative content analysis. Four categories of caregivers were distinguished: caregivers of disabled children, caregivers of children, caregivers of elderly people, and medical staff. The biggest number of articles in both magazines concerned the caregivers of disabled children and the caregivers of children. The results indicated that the ideological line of each magazine played a crucial role in how women and men were presented as caregivers. In the case of “Polityka”, there was a tendency to stress the subjectivity of female caregivers and involved fathers in raising children whereas in “Do Rzeczy”, the maternal role was a crucial social role for women.

Za sprawą procesów globalizacyjnych następują dynamiczne przeobrażenia w społeczeństwie polskim wpływające na sposób pełnienia przez kobiety i mężczyzn roli opiekuna. Jednym ze sposobów socjologicznej eksploracji zjawiska opieki są przekazy medialne, w tym popularne tygodniki opinii, wskazujące na funkcjonujące wzorce społeczne i kulturowe. Zasadniczym celem niniejszego artykułu jest analiza porównawcza genderowych wizerunków opiekunów i opiekunek przedstawionych na łamach dwóch tygodników opinii – „Polityki” i „Do Rzeczy” – obejmująca w obu przypadkach lata 2013–2018. Termin „wizerunek” będzie tutaj rozumiany jako proces społecznego konstruowania świata w taki sposób, aby nadać mu znaczenie. Główną techniką badań stała się ilościowa i jakościowa analiza zawartości. Wyodrębniono cztery kategorie opiekunów: opiekunów dzieci niepełnosprawnych, opiekunów dzieci zdrowych, opiekunów osób starszych oraz przedstawicieli personelu medycznego. Zauważono, że najwięcej tekstów odnosiło się do tych sprawujących opiekę nad dziećmi niepełnosprawnymi i zdrowymi. Wyniki analizy porównawczej wskazują, że przyjęta przez tygodniki linia ideologiczna ma zasadniczy wpływ na sposób ukazywania kobiet i mężczyzn w roli opiekunów. W przypadku „Polityki” dostrzeżono tendencję do akcentowania podmiotowości kobiet opiekunek i angażowania ojców w proces wychowawczy, natomiast na łamach „Do Rzeczy” podkreślono szczególną rolę matki, która dla kobiety powinna stać się rolą priorytetową.