„Miasto to nie firma!” Dylematy i tożsamość polityczna miejskich ruchów społecznych we współczesnej Polsce

Artykuł podejmuje problem tożsamości politycznej współczesnych miejskich ruchów społecznych w Polsce. Nie stanowią one jednolitej całości, mają wyraźnie hybrydowy charakter. Głównym kryterium różnicującym jest tu interpretacja idei prawa do miasta oraz miejskiej demokracji, które pozwalają zidentyfikować wyraźne różnice pomiędzy trzema głównymi skrzydłami ruchów: neoanarchistycznym, lokatorskim i ruchami mieszczańskimi. Różnią się co do form organizacyjnych, stopnia instytucjonalizacji, strategii działania, wreszcie tego, jak definiują kluczowe problemy miejskie. Artykuł podejmuje też wątek „(r)ewolucyjnej” retoryki ruchów miejskich, wskazując postępującą funkcjonalizację idei prawa do miasta i miejskiej demokracji. Z jednej strony, stanowiąc puste znaczące w sensie Laclau, wykorzystywane są one coraz częściej jako modna polityczna etykieta. Z drugiej jednak strony sprawiają, że miejskie ruchy społeczne, w całym ich zróżnicowaniu, możemy traktować jako istotną siłę modernizacyjną.

The paper deals with the problem of political identity of contemporary urban social movements in Poland. They are clearly not homogenous and their nature is hybrid. The main criterion of differentiation between them is the interpretation of the idea of the right to the city (RTTC) and of urban democracy, which helps to identify significant differences between the three main wings of Polish urban social movements: neo-anarchist movement, tenants movement and middle-class movements. They differ according to their organisational forms, the degree of institutionalisation, strategy, and, finally, how they define the key urban issues. The paper also deals with the issue of a “(r)evolutionary” rhetoric widely spread among urban activists. It indicates progressive functionalisation of the RTTC and urban democracy ideas. On the one hand, both of them are just empty signifiers in Laclau’s terms and are being increasingly used as a fashionable political label. On the other hand, however, thanks to the functionalisation of the idea we can consider urban social movements, in all their diversity, to be a significant driving force of modernisation.