Kongres Kobiet, demokracja parytetowa i ruch kobiecy w Polsce

Tekst jest próbą analizy roli Kongresu Kobiet Polskich, który odbył się w 2009 i 2010 roku, zwłaszcza jako ważnego wydarzenia na drodze budowy ruchu kobiecego w Polsce. Próbuje się w nim podsumować 20 lat aktywności kobiecej i feministycznej z perspektywy socjologicznej koncepcji ruchu społecznego. Opierając się na podejściu Ewy Malinowskiej, wykorzystuje się w nim teoretyczną koncepcję Alaina Touraina, a wyniki badań Malinowskiej , porównujące ruchy kobiece w Polsce i Europie, stanowią punkt wyjścia. Porównanie miedzy latami 2009/2010 a poprzednią dekadą, która była przedmiotem badań Malinowskiej, z jednej strony wskazuje na pojawienie się nowych zjawisk społecznych, z drugiej – uzupełnia obraz przedstawiony przez tę autorkę. To, co różniło Polskę od zachodniej Europy 10 lat temu była obecność tam i nieobecność tu demokracji parytetowej. Idea parytetu, choć obecna w teoretycznych dyskursie feministycznym, została nagłośniona, spopularyzowana i wprowadzona w życie dopiero przez Kongres Kobiet, który to jest przedmiotem niniejszej analizy. Kongres może być postrzegany jako przekraczający ograniczenia dotychczasowego ruchu kobiecego, dodając mu trzeci niezbędny zdaniem Touraina element, nieobecnego od ponad dziesięciolecia adwersarza. Kongres Kobiet i jego oddziaływanie społeczne można też analizować z innych od Tourainowskiej perspektyw teoretycznych, na przykład jako przykład sieciowych relacji społeczeństwa sieci w ujęciu Manuela Castellsa.

The article tries to analyze the role of Polish Women’s Congress in 2009 and 2010 as important step in development or revitalization of women or feminist movement in Poland. It summarizes 20 years of women and feminist activities in Poland in a view of sociological concept of a social movement. Following former study conducted by Ewa Malinowska, it adapts theoretical framework of Alain Tourain, and bases on Malinowska’s research results, concerning both European and Polish women movements. Comparison between 2009/2010 and previous decade, analyzed by Malinowska, on one hand brings new social phenomena into the light, on the other completes and fulfills the portrayal of the movement with elements predicted by Malinowska. Such additional element, invisible ten years ago in Poland, and present in western Europe, was parity democracy. The idea of parity democracy, however having been present earlier in feminist thought, was popularized only recently by Polish Women’s Congress, the subject of and reason for the analysis. The congress may be viewed as less imperfect embodiment of women’s social movement than the other activities, as it made both community and collective activity under the same banner, without the third element of Touraine’s definition of social movement: an opponent. The phenomenon of the Congress and its effect onto society might be also studied from other theoretical perspective, given by Manuel Castells: of social movement as a network as a new form of social organization.