Sexuality education in Polish schools

The aim of this publication is to discuss the current state of sexuality education in Poland, officially referred to as “preparation for family life”. Its core curriculum is based on maintaining sexual abstinence, preferably until marriage. Hence, it tries to impose a fixed model of sexuality by providing cultural scenarios that, with reference to moral reasoning, focus mostly on the negative effects of becoming sexually active before marriage. These scenarios also tend to support traditional gender roles and point to the family as the most important part of social life. However, according to studies both experts and young people stress that “preparation for family life” is being taught in a poor manner, failing to introduce reliable, age-adjusted sexuality education. Therefore this paper points out that by trying to impose a fixed and unified model of what sex and sexuality should be, “preparation for family life” fails to take into account the conditions of late modernity, which provide both a diversity of accessible sources of knowledge about sexuality and a plurality of cultural scenarios available to young people through these sources. Consequently, this paper stresses the importance of designing a tailor-made sexuality education program which would be based on reliable information and supported by up-to-date, scientific research. Hence, it would not only meet young people’s expectations but also provide apparatuses corresponding both with young peoples’ actions and other, available sources of knowledge on sexuality. This would deliver a plurality of cultural patterns as a valuable resource to construct one’s sexual scripts.

Artykuł omawia aktualny stan edukacji seksualnej w Polsce, realizowanej w czasie lekcji „wychowania do życia w rodzinie”. Podstawa programowa przedmiotu oparta jest na zachowaniu abstynencji, najlepiej do momentu zawarcia ślubu. W efekcie jest on próbą narzucenia stałego modelu seksualności poprzez dostarczanie scenariuszy kulturowych, które w odniesieniu do moralnego rozumowania, głównie skupiają się na negatywnych skutkach rozpoczęcia życia seksualnego przed ślubem. Scenariusze te opierają się także na tradycyjnym podziale ról płciowych, który jednocześnie wspierają, oraz przedstawiają rodzinę, jako najważniejszą cześć życia społecznego, do której każdy człowiek powinien dążyć. Badania jednak pokazują, że zarówno eksperci, jak i sami młodzi ludzie podkreślają, że „Wychowanie do życia w rodzinie” nie spełnia swojej funkcji, ponieważ często nie przekazuje dostosowanej do wieku, rzetelnej edukacji seksualnej. W artykule podkreśla się zatem, że próbując narzucić stały i jednolity model tego, czym powinny być seks i seksualność, program „wychowania do życia w rodzinie” nie bierze pod uwagę realiów późnej nowoczesności obejmujących zarówno różnorodność dostępnych źródeł pozyskiwania wiedzy o seksualności, jak i pluralizmu scenariuszy kulturowych dostępnych za pośrednictwem tych źródeł. Analiza skupia się również na wykazaniu znaczenia, jakie ma „szyta na miarę” edukacja seksualna, która przekazywałaby rzetelne informacje poparte najnowszymi badaniami naukowymi. Taka edukacja nie tylko wyszłaby naprzeciw oczekiwaniom młodych ludzi, ale dostarczyłaby narzędzi, które korespondowałyby zarówno z działaniami młodych ludzi jak i innymi źródłami, z których czerpią oni wiedzę o seksualności.