Życie i umysł. Dwie strony tego samego zjawiska?

Celem artykułu jest rozważenie możliwych relacji między kategoriami „umysł” i „życie”. Zdaniem niektórych autorów, kategorie te są ściśle ze sobą powiązane lub nawet stanowią dwie strony tego samego zjawiska. Tezę tę poddaję analizie i ocenie w świetle różnorodnych podejść do zagadnienia definiowania życia, w szczególności nurtu metabolicznego (kładącego nacisk na samotworzenie i samopodtrzymywanie się) oraz nurtu ewolucyjnego (który koncentruje uwagę na ewolucji drogą doboru naturalnego). Pierwszy z tych nurtów reprezentuje koncepcja autopoiesis Humberto Maturany i Francisco Vareli, drugi zaś cybernetyczna definicja życia autorstwa B. Korzeniewskiego oraz zaproponowana przez J. H van Haterena modyfikacja darwinowskiej definicji życia. Szczególnie interesująca wydaje się możliwość nawiązania relacji miedzy kategoriami umysłu i życia na gruncie podejścia ewolucyjnego.

The aim of this paper is to discuss possible connections between the categories of mind and life. Some authors argue that life and mind are closely connected or even are two sides of the same phenomenon. I analyze and examine this thesis in the light of different approaches to defining life: the metabolic approach (which stresses the importance of self-maintenance and self-making) and the evolutionary approach (which focuses on evolution by natural selection). The first way of defining life is Maturana and Varela’ conception of autopoiesis, the second is Korzeniewski’s cybernetic definition of life and van Hateren’s modified Darwinian definition of life. Especially interesting is the possibility of connecting mind and life in the evolutionary framework. The text does not provide exact results, but rather it proposes possible modes of thinking of the relation of these two categories.