Nauka gościnności jako oswajanie obcego

CEL NAUKOWY: Celem artykułu jest opis sposobów pojmowania obcości i praktykowania gościnności, które mogą być odpowiedzią na wyzwania wynikające z mobilności i różnorodności społeczno-kulturowej współczesnych społeczeństw. PROBLEM I METODY BADAWCZE: Postawiono problem badawczy: z czego wynika sposób traktowania obcych i jakie formy gościnności należy rozwijać, by odpowiedzieć na problemy związane z wielokulturowością. W badaniu zastosowano metodę analityczno-syntetyczną przeglądu literatury przedmiotu z zakresu socjologii. PROCES WYWODU: Artykuł koncentruje się na obcości jako opozycji swojskości. Omówiono różne typy obcości (wewnętrzna, zewnętrzna, względna, radykalna) oraz role, w jakich pojawia się obcy (gość, wróg, uchodźca). Następnie przedstawiono sposoby praktykowania gościnności w wybranych epokach i kulturach, wyjaśniając społeczne znaczenie reguł i praw gościnności. Za- prezentowano najnowsze dyskusje dotyczące związków gościnności z prawem i władzą oraz potrzebą kształtowania postaw otwartości i troski. WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Rosnąca wielokulturowość społeczeństw i intensywność procesów migracyjnych zmuszają do refleksji nad sposobami traktowania obcych: jako gości, ryzyka czy nieuchronności. Pilne jest znalezienie rozwiązań uwzględniających prawa gospodarzy do ochrony własnego terytorium oraz ochronę praw imigrantów. Kluczowe jest kształtowane w toku socjalizacji nastawienie wobec obcych. WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Otwarta postawa wobec obcości i rozumienie zetknięcia z nią jako szansy pomaga jednostkom odkrywać własną tożsamość i budować relacje społeczne oparte na zasadach kultury gościnności.

RESEARCH OBJECTIVE: This article aims to reflect on ways of understanding strangeness and practicing hospitality that can respond to mobility challenges and socio-cultural diversity in con- temporary societies. THE RESEARCH PROBLEM AND METHODS: A research problem was posed: what is the origin of the treatment of strangers, and what forms of hospitality should be developed to respond to the problems arising from multiculturalism? The research is based on the analytical-synthetic method to review the literature on sociology. THE PROCESS OF ARGUMENTATION: The article focuses on strangeness as opposition to familiarity. It discusses the different types of strangeness (internal, external, relative, radical) and the roles in which the stranger appears (guest, enemy, refugee). Then, the ways of practicing hospitality in selected epochs and cultures were presented, explaining the social significance of the rules and laws of hospitality. Recent discussions on the relationship between hospitality and law, authority, and the need for shaping attitudes of openness and care were presented. RESEARCH RESULTS: The increasing multiculturalism of modern societies and the intensity of migration processes force us to reflect on how strangers are treated: as guests, risks or inevitabilities. It is urgent to find solutions that consider both the rights of hosts to protect their territory and the protection of migrants’ rights. Attitudes towards strangers, which are shaped during socialization, are crucial. CONCLUSIONS, INNOVATIONS, AND RECOMMENDATIONS: An open attitude towards strangeness and understanding the encounter with it as an opportunity helps individuals discover their own identity and build social relationships based on the principles of a culture of hospitality.