Rola zagłębień bezodpływowych jako lokalnych zbiorników sedymentacyjnych w krajobrazie młodoglacjalnym Suwalskiego Parku Krajobrazowego

W pracy podjęto próbę określenia wielkości sedymentacji w dnach zagłębień bezodpływowych Suwalskiego Parku Krajobrazowego oraz rozpoznania utworów je wypełniających. Na podstawie przeprowadzonych analiz utworów zbadano wielkość i rodzaj przekształceń zachodzących w zagłębieniach bezodpływowych w holocenie. Stwierdzono w nich obecność alochtonicznych osadów mineralnych, oraz autochtonicznych osadów jeziornych i biogenicznych. Pierwszą grupę stanowiły deluwia piaszczysto – gliniaste o maksymalnej miąższości do 1m. Do drugiej zaliczono mułki i iły jeziorne o miąższości kilkudziesięciu centymetrów oraz gytie i torfy o łącznej miąższości sięgającej 9 m. Sekwencja osadów w zagłębieniach Snołda, Łuśnin, Linówek wykazała wtórność depozycji deluwiów w stosunku do akumulacji biogenicznej, która miała miejsce przez cały holocen. Gromadzenie osadów stokowych nasilało się jedynie w okresach wzrostu działalności gospodarczej na tym terenie. Duże nachylenia stoków i znaczne głębokości zagłębień bezodpływowych sprzyjają rozwojowi procesów stokowych. Materiał zdeponowany w obniżeniach pozostaje w nich unieruchomiony. Ogranicza to przestrzennie zasięg denudacji i tym samym oddziałuje stabilizująco na morfologię krajobrazu młodoglacjalnego.

The study is an attempt to determine the size of sedimentation at the bottoms of the small kettle holes of Suwałki Landscape Park as well as the deposits that fill them. The size and the type of the transformations occurring in the kettle holes during the Holocene were determined on the basis of conducted analyses. The presence of allochtonic mineral deposits and autochtonic lacustrine and biogenic deposits was affirmed. The first group consisted of loam colluvium with a maximum thickness of up to 1m. The other one contains lacustrine clays and silts with a maximum thickness of several tens of centimeters and gytjas and peats with a total thickness of up to 9 m. Sediments’ sequence in Snołda, Łuśnin and Linówek depressions indicated a secondary nature of the colluvium deposition in relations to the biogenic acumulation that took place throughout the Holocene. Hillslope sediments accumulation intensified only in times of economic activity growth in the area. Steep gradients of slopes and considerable depth of kettle holes favor the development of hillslope processes. The material accumulated in the depressions remains immobilised. This limits the spatial extent of the denudation and thus stabilises the morphology of early post-glacial landscape.