Celem przeprowadzonych badań była ocena wpływu dwóch systemów uprawy i dawek nawożenia azotem na zawartość składników mineralnych (azotu, fosforu, potasu, wapnia, magnezu, manganu) w ziarnie trzech odmian/ rodów, ozimego orkiszu pszennego (Triticum aestivum ssp spelta L.) Doświadczenie polowe przeprowadzono w latach 2009–2011 w Rolniczej Stacji Doświadczalnej w Lipniku (53º42’N, 14º97’S), należącej do Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego w Szczecinie. Doświadczenie założono na glebie brunatnej wytworzonej z piasku gliniastego lekkiego, o odczynie lekko kwaśnym – pH w 1 mol KCl – 6,5. Materiał do analizy stanowiło ziarno orkiszu pszennego ozimego. W badaniach analizowno wpływ trzech czynników: dwie metody uprawy gleby: uproszczona i konwencjonalna (I. czynnik), cztery dawki azotu: 0, 50, 100 i 150 kg N·ha-1 (II. czynnik) i 3 odmiany/rody: Franckenkorn, Oberkulmer Rotkorn, STH 12 (III. czynnik). Ziarno orkiszu pszennego (Triticum spelta L.) uprawianego w systemie bezorkowym charakteryzowało się większą zawartością każdego z badanych pierwiastków analizowanych w doświadczeniu, jednakże istotne zróżnicowanie, dotyczyło tylko potasu i manganu. Wzrastające nawożenie azotowe spowodowało istotne, proporcjonalne do dawki, zwiększenie zawartości azotu oraz obniżenie potasu i magnezu i nie miało wpływu na zawartość fosforu, wapnia i magnezu w ziarnie badanych roślin. Ilość składników mineralnych (azotu, fosforu, potasu, wapnia, magnezu, manganu) w ziarnie orkiszu zależała od odmiany. Najwyższą zasobnością badanych pierwiastków, charakteryzowało się ziarno odmiany Franckernkorn a najniższą rodu STH 12.
The aim of the study was the assessment of the influence of two cultivation systems and doses of nitrogen fertilization on the content of mineral elements (nitrogen, phosphorus, potassium, calcium, magnesium and manganese) in grain of three varieties of winter spelt (Triticum asetivum ssp spelta L.). The field experiment was conducted in the period 2009–2011 in the Agricultural Experimental Station in Lipnik (53º42’N, 14º97’S), administered by West Pomeranian University of Technology in Szczecin. The experiment was set up on brown earth composed of loamy sands of slightly acidic pH – 6.5 in 1 mol KCl. The material for the analysis was the grain of winter spelt. Three factors were compared in the analysis: two methods of soil cultivation – simplified and conventional – (I factor), four doses of nitrogen: 0, 50, 100 and 150 kg N·ha-1 (II factor) and three varieties: Franckenkorn, Oberkulmer Rotkorn, STH 12 (III factor). The grain of spelt (Triticum spelta L.) cultivated according to the simplified system was marked by increased content of mineral elements, yet it varied significantly only for two the elements: potassium and manganese. Depending on the analyzed element, the effect of nitrogen fertilization varied. The increase in the dose resulted in a significant linear increase in nitrogen content in spelt grain, and a proportional decrease in potassium and magnesium content with no differences in the content of phosphorus, calcium and manganese. The content of mineral elements (nitrogen, phosphorus, potassium, calcium, magnesium, manganese) in spelt grain varied according to a given variety. The highest content of the analyzed elements was found in grain of Franckernkorn variety, and the lowest in STH12.
