Usługi ekosystemów jako instrument wspierania decyzji w gospodarce przestrzennej i ochronie środowiska

Sposób korzystania ze środowiska w dużym stopniu oddziałuje na stan ekosystemów i często zmniejsza ich potencjał. Utrata funkcji zapewnianych przez naturalne ekosystemy w perspektywie długoterminowej może mieć negatywny wpływ na dobrobyt człowieka. Celem podjętej analizy była ocena zmian usług ekosystemów, jako narzędzia wspomagającego procesy decyzyjne w gospodarce przestrzennej i ochronie środowiska. Na przykładzie kopalni kamienia wapiennego „Lipówka” w Rudnikach przedstawiono sposób przywracania świadczeń środowiskowych na terenach zdegradowanych. Do analiz wybrano matrycę usług ekosystemowych, w której zidentyfikowano trendy świadczonych usług przy trzech sposobach użytkowania terenu, tj.: kopalni odkrywkowej, po zamknięciu wyrobiska i po rekultywacji. Zmiany świadczonych usług ekosystemowych przy różnym użytkowaniu są przesłanką do uwzględnienia ich w trakcie podejmowania decyzji dotyczących zagospodarowania przestrzennego. Analiza usług ekosystemowych i ich zmian wydaje się być konieczna, aby we właściwy sposób rozwiązywać problemy przestrzenne i środowiskowe oraz podejmować decyzje z uwzględnieniem koncepcji zrównoważonego rozwoju.

The way of using the environment greatly affects the condition of ecosystems and often reduces their potential. Loss of function provided by natural ecosystems in the long term may have a negative impact on human well-being. The objective of the analysis was an assessment of changes in ecosystem services as a tool supporting decision-making process in land management and environmental protection. The case study, limestone mine “Lipówka” in Rudniki shows how to restore the benefits of environmentally degraded areas. For analysis a selected array of ecosystem services was used, which identified trends of the services provided by the three methods of land use, i.e.: open-cast mine, closing the excavation and after restoration. Changes in ecosystem services provided by different use is a premise to taking them into account into making decisions concerning land management. Analysis of ecosystem services and their changes seems to be necessary in order to properly solve problems concerning spatial and environmental decisions with regard to the concept of sustainable development.