Barwa - bagatelizowany wymiar środowiska mieszkaniowego

Sens klasycznej maksymy Homo mensura rerum uległ w erze przemysłowej wypaczeniu pod wpływem wiary w potrzebę i możliwość pełnej emancypacji ludzi ze świata przyrody. Próba sprowadzenia człowieka do roli ostatniego reliktu biosfery w technosferze zakończyła się głębokim kryzysem natury i kultury – w tym kultury zamieszkiwania. W epoce postindustrialnej, prawem kontrastu, nowa hierarchia wartości wymaga kształtowania środowiska zbudowanego zgodnie z zasadami ekologii, a czasem „ekokracji”, tj. świadomego przyznawania prymatu ochronie cennych biotopów. Liczne ludzkie potrzeby mogą być jednak w pełni zaspokajane bez popadania w konflikt z ekocentrycznym paradygmatem. Należy do nich przyjazna kolorystyka środowiska mieszkaniowego – niezbywalny element zintegrowanego ładu społecznego, ekologicznego i przestrzennego, stanowiącego fundament zrównoważonego rozwoju. Niestety, praktykę w tej dziedzinie nieodmiennie charakteryzuje ignorowanie zagadnień fizjologicznego i psychologicznego oddziaływania barwy oraz jej symboliki, związków z tradycją miejsca i percepcją formy architektonicznej. Celem opracowania jest wskazanie złożonych przyczyn narastania tego problemu i szans zaspokojenia zmieniających się potrzeb „pokolenia AC” (after computer) w dziedzinie kolorystyki przestrzeni zbudowanej.

The sense of the classical adage Homo mensura rerum became distorted in the industrial era, under the influence of the faith in the need and possibility of full emancipation of the people representing the world of nature. The attempt to bring man down to the role of the last relic of biosphere in the technosphere had led to a deep crisis in both nature and culture – including the culture of dwelling. By contrast, in the post-industrial era, the new hierarchy of values imposes on one the need to shape the environment which is constructed in accordance with the principles of ecology, and sometimes of “ecocracy”, i.e. conscious granting of priority to the protection of valuable biotops. Yet, numerous human needs can be fully satisfied without running the risk of coming into conflict with the ecocentric paradigm. Among these needs, one finds, for instance, a friendly color scheme of the housing environment – as an indispensable element of an integrated social, ecological and spatial order which constitutes the foundation of a balanced development. Unfortunately, the everyday practice in this sphere is invariably characterized by a tendency to ignore the issues associated with the physiological and psychological impact of colour and its symbolism, its links with the tradition of the place and the perception of architectural form. The goal of the present article is to point out to the reasons why the above problem is becoming more and more acute and answer the question whether there are any chances of satisfying the changing needs of the “AC generation” (after computer) in the sphere of the colors of the built up space.