"Archetypiczność" jako wymiar jakości środowiska mieszkaniowego

W artykule przedstawiono zależności między kulturowo uwarunkowanym postrzeganiem domu a jego „wartością” w rozumieniu potocznym (a nawet finansowym). Zaprezentowano m.in. autorskie pojęcie archetypiczności w architekturze mieszkania, a także wybrane aspekty wynikające ze zdefiniowania tego pojęcia, takie jak: archetypiczność tradycji kulturowej, archetypiczność nomadyczna, archetypiczność moralno-technologiczna, archetypiczność temporalno-informacyjna, archetypiczność personalna i moralna, behawioralna i inne. Analizę przeprowadzono na tle historycznego rozwoju koncepcji domu, wyprowadzając wnioski w zakresie kształtowania i oceny współczesnego środowiska mieszkaniowego. Uwzględniono i zinterpretowano znane autorom kulturowe wzorce zamieszkiwania. Subiektywizm doboru źródeł oraz ich oceny, jak też podmiotowość, a nawet celowa tendencyjność wywodu stanowią zamierzoną metodę mającą na celu uwypuklenie niektórych treści uchodzących uwagi socjologom, psychologom, architektom i filozofom, a zarazem uzasadnioną humanistycznym, nie zaś technicznym charakterem pracy.

The objective of the paper is to show the diversity of archetype patterns of indwelling and residential habitat assessment, in order to stress the great complexity of individual subjective ways of perception of a home, and to display the variety of mental approaches to indwelling. This is to supply architects with the skills of understanding human perception of a home and a house, which is much more complex than stated in a slogan about a home as a housing machine (by Le Corbusier). In detail, archetype patterns have been collected and classified in sets of archetype dimensions related to the perception of a home, such as: – cultural-determined archetypal perception, – nomadic archetypal perception, – temporal and technology-oriented archetypal perception, – IT and data-oriented archetypal perception, – personal and moral-anchored archetypal perception, – behavioral archetypal perception, – etc. The subjective and free analysis included the draft chronological overview of changes in home assessment, based on individual author’s observations and old literature sources.